Kuram Nedir? Nasıl Ortaya Çıktı? Özellikleri ve Kuram Örnekleri

Kuram dediğimiz kavram, bilim çerçevesinde desteklenmiş, mantık içeren, deneyler ile doğrulanmış bir düşünce sistemidir. Herhangi bir kuram, bilim insanları tarafından, yine bilimi arkasına alarak eleştirilebilir hatta çürütülebilir. Kuram kavramı, bilimsel verileri ele alarak açıklamalar sunmaktadır. Kuramlar sayesinde pek çok olay, olgu daha net bir şekilde anlaşılabilmektedir. Kuramlar rasyonel ve soyut bilgilerden oluşmaktadırlar. Sosyal bilimler dahil, pek çok alan, çok fazla kuram bulundurmaktadır. Kuramlar toplumlarda, bireysel ilişkilerde meydana gelen olayları da açıklayabilme özelliğini taşımaktadır.

Kuramların Özellikleri Nelerdir?

• Kuram bilime dayalı olduğu için mantık çerçevesindedir.
• Başka bir kuram tarafından çürütülebilmektedir.
• Eleştiriye açıktır.
• Kendi içinde bir iç tutarlılığa sahiptir.
• Bilimsel veriler içerir.
• Düşüncelere yön verir.
• Farklı fikirler doğurur.
• Olaylara/olgulara ışık tutar.

Kuram Örnekleri

Kuramlara pek çok örnek verilebilir. Farklı alanlar, farklı kuramlar içermektedir. Çok fazla kuramın olmasının sebebi budur. Örneğin sosyoloji, psikoloji ve felsefe için farklı kuramları örnek olarak gösterebiliriz;

• Sosyoloji için; Karl Marx’ın fikirlerini içeren ve benimsemeye yardımcı olan “Marxizm” kuramını örnek verebiliriz.
• Psikoloji için; “Kişilik kuramını” örnek verebiliriz. Kişilik kuramı, bireylerin davranışlarını daha iyi anlamaya yardımcı olmaktadır.
• Felsefe için ise; “İdealizm, Realizm, Pragmatizm” gibi öne çıkan kuramları örnek olarak verebiliriz.

Bu alanlardan farklı olarak, yerçekimi kuramını örnek olarak gösterebiliriz. Yalnızca sosyoloji, psikoloji veya felsefe alanında değil, bilimi içeren başka alanlarda da kuramdan söz edebiliriz. Bu tarz kuramlar, bazı olayları daha iyi anlamamızı sağlamaktadır.

Kuram Nasıl Ortaya Çıkar?

Kuramlar herhangi bir olguyu veya olayı açıklamak ve pekiştirmek için kullanılmaktadır. Bilim insanları yaşadıkları dönemlerdeki olayları veya olguları açıklamak, anlamlandırmak için ortaya düşüncelerini bilimden yardım alarak, yani kanıtlayarak, atmaktadırlar. Tüm kuramlar aslında bireylerin bir konu hakkında ne tarafa yöneleceklerini, nasıl bir düşünce yapısı oluşturacaklarına yardım etmektedir. Kuramlar genellikle toplumun o dönemdeki soru işaretlerinin sebebi neyse, onu gidermeye yönelik konuları içermektedir. Kuramın ortaya çıktığı dönem, o anki toplumsal, psikolojik ya da felsefik bir problemi de içerebilir; tamamen meraktan ileri gelen bir konuyu da içerebilmektedir. Önemli olan, o kuramın bilime dayalı olmasıdır.

Bilimsel Kuram Nedir?

Bilimsel kuram, herhangi bir düşüncenin kanıtlanarak ortaya atılmasıdır. Bilimsel kuram deneye ve gözleme dayalıdır ve böylelikle defalarca doğrulanabilme özelliğini taşımaktadır. Bilimsel kuramlar bilim insanları tarafından ortaya atılmaktadır. Herhangi bir bilimsel kuram, başka bir bilimsel kuram tarafından, kanıtlarıyla beraber, çürütülebilmektedir.

Sosyolojide Kuram Nedir?

Sosyoloji bir toplum bilimidir. Sosyolojide kuramlar, toplum çerçevesinde, daha geniş bir açıdan bakılarak ortaya atılmaktadır. Sosyoloji çok geniş bir yelpazeye sahip olduğu için, elbette birden fazla kuram içermektedir. Marxizm, işlevselcilik, çatışma kuramı gibi çok önemli ve ilk akla gelen kuramları sosyoloji kuramlarına örnek olarak verebiliriz.

Psikolojide Kuram Nedir?

Psikoloji bir ruh bilimidir ve bireylerin davranışlarının altındaki sebepleri detaylı bir şekilde incelemektedir. Psikoloji, sosyolojiye nazaran daha spesifik çalışmalar ve kuramlar içermektedir. Psikolojide de sosyolojide olduğu gibi pek çok kuram bulunmaktadır. Örnek verecek olursak, kişilik kuramlarını verebiliriz.

Felsefede Kuram Nedir?

Felsefe kuramını diğer kuramlardan ayıran en önemli özellik kanıt zorunluluğu olmamasıdır. Bir kanıt ya da bir mantığa dayandırmak zorunda olmaksızın felsefe kuramları ortaya atılabilmektedir. Sosyoloji ve psikolojide kuramların bilimsel bir alt yapısı varken, felsefede bu yoktur. Felsefenin ortaya çıktığı dönemde bilim henüz gelişmediği için kuramlar da daha çok inançlar üzerine kurulmaktadır.

Kuram ve Hipotez Farkı Nedir?

Kuram ve hipotez birbirlerinden farklı iki kavramdır. Kuram içerisinde bilimsel bir alt yapı bulundurduğundan ötürü kanıtlanabilirken, hipotez bir varsayımdır ve doğrulanamamaktadır. Hipotez yalnızca bir görüş, tahmin, doğrulanmamış bir fikirden oluşmaktadır.

İlginizi Çekebilir: Hipotez Nedir?

Kuramcı Kimdir?

Kuramcı, herhangi bir görüşünü ya da fikrini, bilime yani mantıksal çerçeveye dayandırarak ortaya atan kişiye denmektedir. Kuramcı yalnızca tahminlerde bulunmaz, fikirlerini her açıdan tartarak doğrular. İnandırıcı olmaya çalışır. Görüşünün topluma ışık olmasını sağlar. Örnek olarak; Hannah Arendt, Stuart Hall, Hermagoras, Herta Herzog, Carl Hovland, Harold A. Innis veya Elihu Katz gibi tarihteki bazı önemli kuramcı olan isimleri verebiliriz.

Kaç Çeşit Kuram Vardır?

Kuram çeşitli biçimler içermektedir ve bu biçimler şu şekildedir;

1. İnsan Merkezci Kuram: Bu kuram çeşidi, derin sorular ile genelleme yapmaya ve kavramlaştırmaya yönelik bir kuramdır.
2. Özcü Kuram: Daha çok olgunun “özü” ile ilgilenen bir kuramdır.
3. Empirist Kuram: Herhangi bir olgunun “nasıl” olduğu ile ilgilenen kuram çeşididir.

Kuram ve Model Aynı Şey Mi?

Kuram ve model aynı anlama sahip olmasa da, aynı iki kavram gibi gözükebilmektedir. Çünkü modeller aslında kuramların vücut bulmuş halidir. Kuramların doğrulanmasında, hatta bazen daha rahat anlamlandırılmasında modeller rol oynamaktadır.

Kuramsal Görüş Ne Demek?

Kuramsal görüş, içerisinde belli başlı bir sistem içeren görüşler anlamına gelmektedir. Deneyler veya gözlemler sayesinde doğrulanmış, bilime dayalı olan bilgi demektedir. Kuramsal görüş rasyonel olduğu için çok kez doğrulanabilir özelliği taşımaktadır. Yalnızca bir tahmin ya da bir görüşten ibaret değildir. Arkasına bilimi alarak kendisini kanıtlayan görüşlere kuramsal görüş denmektedir.

Kuram ve Teori Aynı Şey Mi?

Teori; herhangi bir olayı ya da düşünceyi tekrar ve tekrar deneylere dayandırmaktır. Kuram; bir düşüncenin, fikrin, görüşün mantığa dayalı yani rasyonel olmasıdır. İki kavramın da mantık çerçevesinde olması, deney ve gözlem gerektirmesi, kuram ve teoriyi, aynı anlama gelen iki kavram yapmaktadır. İki kavramın da alt yapısında bilim bulunmaktadır.