Yapısal işlevselci yaklaşım; toplumu makro yönden inceleyen, dayanışmayı ve istikrarı göz önünde bulundurarak toplumsal bütünlüğü sistem olarak ele alan bir çerçevedir. 19. yüzyılda Herbert Spencer’ın geliştirmeye başladığı bu yaklaşım, 20.yüzyılda Talcoot Parsons’un çalışmaları ile son şeklini almıştır. Çalışmalarında yapısal işlevselcilik kuramı esas alan ve sosyolojide en çok bilinen sosyolog Emile Durkheim’dir.
Metodolojik bir yöntem olarak sosyolojide sıkça kullanılan bu yöntem, aynı zamanda sosyobiyoloji, sosyal psikoloji, antropoloji, siyaset bilimi ve psikolojide de kullanılmaktadır. Elbette ki oradaki temsilcileri farklıdır.
Başlıklar
- Yapısal İşlevsel Yaklaşımın Özellikleri Nelerdir?
- Yapısal İşlevsel Yaklaşımın Ortaya Çıkışı ve Açıklaması
- Yapısal İşlevselci Yaklaşımın Temsilcileri :
- Yapısal İşlevselcilik ve Çatışma Kuramı Ayrımı
- →Yapısal İşlevselciliğin Geliştirildiği Dönem
- →Yapısal işlevselciliğe göre sosyal sistemi bir arada tutan unsurlar nedir?
- →Yapısal işlevselci yaklaşıma göre toplumsal değişim nasıl yaşanır?
- → Yapısal İşlevselci Yaklaşımın Kurucusu Kimdir?
Yapısal İşlevsel Yaklaşımın Özellikleri Nelerdir?
- Yapısal işlevselcilik , toplumu makro yönden inceler. Yapı, toplumsal düzen ve uyumu vurgular.
- Paylaşılan norm ve değerler toplumun temeli olarak kabul edilir.
- Bütün vurgu yapıya yönelik olduğu için bireylerin yorumu önemsenmez
- Toplumsallaşma sürecinde neyin öğrenildiğine odaklanır.
- Toplumsallaşma , üyelerin toplumun değerlerini içselleştirmesiyle , normları benimsemesi ile ortaya çıkar.
- Birey, kendi çıkarlarına uygun olarak bencilce hareket edemez çünkü toplum ortak çıkarlara sahip bireylerden oluşur.
- Toplum dengede olma halini norm ve değerlerin içselleştirmesi, sosyalleşmenin sağlanmasıyla sağlar.
- Toplumsal düzene bir değer uzlaşımı yoluyla ortak değerleri paylaşarak ulaşırız
- Toplumsal değişimin yavaş ve sakince evrilerek olması gerektiğini savunur.
- Toplum belirli işlevleri yerine getiren parçalardan oluşur düşüncesindedir.
- İnsan eylemleri toplumun yapısı ve örgütlenme biçimi tarafından şekillenir.
»Toplumsal yapı : Kurumların birbirleriyle ilişki kurdukları belli bir düzen hali
- Basit bir el sıkışma olayından tutun karmaşık ayinlere kadar olan aktiviteler toplumu bir arada tutabilir.
⇒ Sosyologer’i Instagram’dan takip etmek için buraya tıklayınız.
Yapısal İşlevsel Yaklaşımın Ortaya Çıkışı ve Açıklaması
Herbert Spencer , toplumu insan vücuduna benzetmiştir. Nasıl ki insan vücudundaki organların sayesinde yani bir sistem içinde yaşıyor. Toplum da sosyal yapılar çerçevesinde bir sistem içinde devam ediyor. Yapısal işlevsel yaklaşımın ortaya çıkışı da yukarıda anlattığım Herbert Spencer’in ”Organizmacı toplum yapısı” yaklaşımı ile bağlantılıdır. Spencer ile başlayan bu dalga 20.yüzyılda Talcott Parsons ile son şekillerini almıştır.
Yapısal işlevselci yaklaşım, sosyologları çeşitli yapıları çözümlemeye ve bu yapıların işlevlerini araştırıp analiz etmeye çalışır. Kurumlar, bu yaklaşım içerisinde çok önemlidir. Aile kurumu, eğitim kurumu vb. Hatta bu yaklaşım, en ufak davranışları bile inceleyebilir; toplumu ayakta tutabilecek davranışlar. Peki, neden? Yapısal işlevselcilik, geleneklerin yıkılmaya başladığı ilk zamanlarda geleneklerin toplumu bir ara tutabileceğini savunmuştur. Bu savunmada Auguste Comte’un etkisi büyüktür.
Şöyle düşünelim; eğitim kurumu işlevsiz, okullarda geleneksel eğitim neredeyse yok. Bu durumda ne olacak? Alt kuşaktan gelen kişiler, toplumu bir arada tutabilecek geleneklerini öğrenemeyecek ve toplumun bütünlüğü tehlikeye girecek. Unutmayın! Yapısal işlevselci yaklaşım bunu düşünürken Çatışmacı yaklaşım tam tersini düşünür. Bu da size bir tüyo olsun; Bir yerde yapısalcıların düşüncesini görüyorsanız, onun tam tersi düşünceyi çatışmacılarda görürsünüz.
Yapısal İşlevselci Yaklaşımın Temsilcileri :
- Herbert Spencer ( Bakın burası çok önemli; Spencer’in organizmacı yaklaşımı ile bağlantılı olarak bu yaklaşım ortaya çıkıyor )
- Talcott Parsons
- Emile Durkheim ( Çalışmalarını yapısal işlevselciliğe göre şekillendirmiştir. Kendisi, Fransa’da sosyoloji çalışmalarının başlamasında çok etkili olmuş )
- Robert K. Merton ( Toplumsal işlev anlayışını daha da genişleterek; açık işlevler ve gizli işlevler ayrımını yapmıştır )
- David Keen
Yapısal İşlevselcilik ve Çatışma Kuramı Ayrımı
Yapısal işlevselcilik ile çatışmacılığın farklı birer kutup olduğundan bahsetmiştim. Bunu örnekle daha iyi açıklayabilirim; bir ortamda haksızlık ve eşitsizlik var. O halde; çatışmacı kurama göre bu düzen yıkılmalıdır ancak yapısalcılara göre uzlaşma ile bu durum çözülmeli düzen devam etmelidir. Toplumsal düzen, yapısalcılar için çok önemlidir.
→Yapısal İşlevselciliğin Geliştirildiği Dönem
19.yy’da Herbest Spencer tarafından geliştirilmiştir. Daha sonra 20.yy’da Talcott Parsons tarafından son şeklini almıştır.
→Yapısal işlevselciliğe göre sosyal sistemi bir arada tutan unsurlar nedir?
-Kurumlar ve sistemler.
→Yapısal işlevselci yaklaşıma göre toplumsal değişim nasıl yaşanır?
-Planlı bir şekilde ve kurumların öncülüğünde.
→ Yapısal İşlevselci Yaklaşımın Kurucusu Kimdir?
Organizmacı toplum yapısı ile yapısal işlevselciliğin öncülüğünü Herbert Spencer yapmıştır.
Faydalandığım Kaynak:
John J. Macionis – Sosyoloji.
Yapısal işlevselci yaklaşımı madde madde çok güzel anlatmışsınız, teşekkür ederim. Paragrafların arasında kaybolmadım :)
Yapısal işlevselci yaklaşımla ilgili bu notlar oldukça işime yaradı. Yapısal İşlevselcilik ve Çatışma Kuramı Ayrımı sınavlarda sıklıkla çıkıyor, not aldım. Teşekkürler.