Nüfus Politikası Nedir? Türkiye’de Nüfus Politikaları

Nüfus Politikası, devletlerin bilinçli olarak, nüfusun artış hızını (Doğurganlığı), niteliğini (Eğitim) ve dağılımını (Kır-Kent) değiştirmeye yönelik her türlü uygulamasına denir. Bu yazımızda nüfus politikasını tüm detayları ile ele alacağız. Dilerseniz, ayrıntılara geçelim;

Nüfus Politikasının Amacı Nedir?

Nüfus politikasının amacı üç çeşit ile açıklanabilir. Bunlar:

1. Nüfus Artış Hızını Azaltmak

Çocuk sayısının sınırlandırılması, kısırlaştırma ve doğum kontrol yöntemlerinin tercih edilmesine teşvik edilmesi, evlenme yaşının sınırlandırılması gibi uygulanan politikalardır.

2. Nüfus Artış Hızını Artırmak

Doğum kontrol yöntemlerinin yasaklanması, evlenmeye teşvik edici politikalar geliştirilmesi bunun örneklerindendir.

3. Nüfusu Korumak Ve Niteliğini İyileştirmek

Eğitim düzeyinin yükseltilmesi, ortalama yaşam süresinin uzatılmaya ve nitelikli hale getirilmeye çalışılması gibi örnekler verilebilir.

Nüfus Politikası Uygulayan Ülkeler

Nüfus politikası uygulayan ülkeler şu şekildedir.

Nüfus artış hızının düşürülmesini amaçlayan ülkeler:

1. Bangladeş
2. Nijerya
3. Endonezya
4. Hindistan

Nüfus artış hızının artırılmasını amaçlayan ülkeler:

5. Rusya
6. Avustralya
7. Japonya

 Nüfusu koruma ve niteliğini iyileştirmek isteyen ülkeler:

8. Meksika
9. Arjantin
10. Güney Afrika Cumhuriyeti

Nüfus Politikasını Etkileyen Faktörler

Nüfus politikasını etkileyen faktörler ülkelerin mevcut durumuna göre değişiklik göstermektedir.

• Ülkelerin kalkınma düzeyleri
• Nüfus miktarları
• Nüfuslarının niteliği

Gibi durumla nüfus politikalarını etkileyen unsurlardır. Nüfus politikasını etkileyen faktörler için önemli olan denge kurabilmek ve sorunu doğru saptayabilmektir.

Nüfus Politikasının Sonuçları

Nüfus Politikasının sonuçları, olumlu ve olumsuz olarak 2 şekilde incelenebilir;

 Nüfus Artış Hızının Düşmesinin Olumlu Sonuçları:

Anne ve bebek sağlık düzeyi yükselir. Kişi başına düşen milli gelir artar. Kişisel ihtiyaçlar kolayca karşılanır. Ülke kaynakları daha yavaş tükenir, üretim fazlası olur.

Nüfus Artış Hızının Düşmesinin Olumsuz Sonuçları:                          

İşgücü ihtiyacı artar. Genç nüfus azalır. Yaşlı nüfus artar. Emekli nüfus artar. Diğer ülkelerden işçi temin edilir

Nüfus Artış Hızının Yükselmesinin Olumlu sonuçları:

Genç nüfusu artar. Ucuz işgücü temini kolay olur. Yatırımlar kolaylaşır ve artar. Mal ve hizmete talep artar. Hizmet ve diğer sektörler gelişir.

Nüfus Artış Hızının Yükselmesinin Olumsuz Sonuçları:

Tasarruflar azalır Anne ve bebek sağlık düzeyi düşer. Demografik yatırımlar artar. Kişi başına düşen milli gelir azalır. Kişisel ihtiyaçlar kolayca karşılanamaz.

 Türkiye’de Nüfus Politikaları

Cumhuriyetin ilan edilmesinden günümüze kadar olan süreçte Türkiye demografik anlamda birçok değişiklik göstermiştir. Buna bağlı olarak planlı ve her dönem yapılan nüfus politikaları uygulanmıştır. Türkiye’de nüfus politikaları dört dönemde ele alınabilir;

1. 1923-1965 Dönemi: Nüfus artış hızını yükseltmeyi amaçlar. Salgın hastalıkların yaygın olması, tarımda makineleşmenin yetersiz kalması, ülkenin hızla kalkınmak zorunda olması gibi nedenler ilk politikanın temel nedenlerindendir. Ücretsiz ilaç dağıtmak, doğum evleri kurmak, çok çocuklu ailelerin madalya ile ödüllendirilmesi, göçmenleri teşvik etmek bu dönem uygulanan politikaların bir kısmıdır.
2. 1965-1980 Dönemi: Nüfus artış hızını düşürmeyi amaçlayan politikalar izlenmiştir. İlk 5 yıllık kalkınma planı hazırlanmıştır. Nüfus planlaması kanunu çıkarılmıştır. Yurt dışına işçi göçüne özendirilme başlamıştır.
3. 1980-2005 Dönemi: 1980’li yıllarla değişen sosyal, siyasi, ekonomik düzen farklı bir nüfus politikası uygulatmıştır. Sağlık, eğitim, beslenme, barınma ve bebek ölüm hızının azaltılması üzerinde durulmuştur. Toplumun eğitim seviyesinin yükselmesi, kadınların iş yaşamına girmesi nüfus artış hızını azaltmıştır.
4. 2005 Sonrası: 2000’li yılların başından itibaren nüfus artış hızı düşmeye başlamıştır. Günümüzde ise nüfusu arttırmaya yönelik politikalar izlenmektedir.

Örnek Olarak Çin’de Ve Hindistan’da Uygulanan Nüfus Politikasının İncelenmesi

Çin’de uygulanan nüfus politikalarının incelenmesinde dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan Çin’in uyguladığı nüfus politikaları tüm dünya genelini ilgilendirmektedir.  Çin uzun süreli güçlü olmanın tek yolunun nüfus olarak fazla olmaya bağlamıştır. Buna bağlı olarak nüfus gittikçe artmıştır. Farklı dönemlerinde nüfus yapısının durumuna göre farklı nüfus politikaları uygulanmıştır. 1953’te Çinin nüfusu 583 milyon olarak hesaplanmıştır. Bu durum nüfusun azaltılmasına yönelik politikalar uygulamasına yönlendirmiştir. Evlenme yaşının yükseltilmesi, doğum kontrol haplarının dağıtılması, tek çocuk sınırı getirilmesi gibi uygulamalar yapılmıştır. Birden fazla çocuğa sahip olan eşlerin kısırlaştırılması, para cezalarının uygulanması gibi birtakım yaptırımlar devlet tarafından uygulamaya konulmuştur.  İzlenen tek çocuk politikası başta kırsal kesimde olmak üzere sorunlar yarattı. Devlet ilk çocuğun kız olması durumunda ikinci bir çocuğa izin verdi.

Hindistan’da uygulanan nüfus politikası nüfus artış hızını düşürmeye yönelik olan bir politikadır. Hindistan’ın nüfusu bir milyarın üzerindedir. Etnik bir bütünlük olmaması ülkede uygulanacak olan nüfus politikası uygulamalarını zorlaştırmaktadır. İngiltere egemenliğinde olduğu dönemde doğum ve ölüm oranının hızı yüksek olduğu için anormal bir nüfus artışı görülmemiştir. Bağımsızlığını kazanmasıyla beraber nüfus artış hızı yükselmiştir. 1960’tan sonra nüfus artış hızının azaltılmasına yönelik teşvikler uygulanmaya başlandı. Üçten fazla çocuk sahibi olan ailelerin kısırlaştırılması politikası uygulandı. Daha sonra bu uygulamanın tepki alması üzerine eğitimle nüfus artış oranı azaltılmaya çalışıldı.

Önerilen Yazı

Türkiye’de Kentleşme Olgusuna Kısa Bir Bakış