Film analizi, önce filmin normal bir şekilde izlenmesi ve sonrasında 1 veya 2 kez daha izlenip not tutma işlemi ile yapılır. Bu şekilde filmin çözümlemesini yapan kişi tüm detaylara hakim olacak ve açıklamak istediği kavramı veya durumu atlamadan ele alabilecektir. Bunun için not defteriniz ve kaleminiz yanınızda olmalı ayrıca bilimsel bir perspektif veya bir teori üzerinden mi filmin tartışılacağı önceden seçilmelidir.
Başlıklar
- Film Analizi Nasıl Yapılır?
- 1.Kuramınızı Tartışacağınız Filmi Seçin Ve Bir Kere İzleyin
- 2.Filmi Baştan Başlatın Ve Kuramın Ele Alınabileceği Sahnelerde Durdurun
- 3.Durdurduğunuz Sahneleri Not Alıp Geçen Diyalogları Belirtin
- 4.Kuramı Sahne, Diyalog, Karakter, Ses, Efekt, Kamera Açısı vb. (Sinematografi) Tartışın
- 5.Yazdıklarınızı Makale Üzerinde Kategorileştirerek (Kuramsal Çerçeveye Göre) Tartışın
- 6.En Sonunda Bir Sonuca Bağlayıp, Yararlandığınız Kaynakları Kaynakçada Belirtin
- Film Eleştirisi Nasıl Yapılır?
- Sosyolojik Film Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
- Film Karakter Analizi Nasıl Yapılır?
- Reklam Filmi Analizi Nasıl Yapılır?
Film Analizi Nasıl Yapılır?
Film analizi yapmak, genelde zor gibi görünse de bir sosyal bilimler öğrencisinin püf noktaları öğrendikten sonra rahatlıkla yapabileceği bir konudur. Örneğin, sosyoloji dalında okuyan birisi tabakalaşma kuramı üzerinden yoksulluğu bir film üzerinden ele almak istemektedir. Bunun için hemen yoksulluk temalı bir tanesini seçerek önce onu bir seyirci mantığında izlemelidir. Sonrasında tekrar başlatarak teoriyi göz önüne alıp filmde bazı sahneler üzerinden verilmek istenen mesajı açıklamalıdır. Detaylandırmak gerekirse bu konuda şunlar söylenebilir;
- Kuramınızı tartışacağınız filmi seçin ve bir kere izleyin
- Filmi baştan başlatın ve kuramın ele alınabileceği sahnelerde durdurun
- Durdurduğunuz sahneleri not alıp geçen diyalogları belirtin
- Kuramı sahne, diyalog, karakter, ses, efekt, kamera açısı vb. (sinematografi) tartışın
- Yazdıklarınızı makale üzerinde kategorileştirerek (kuramsal çerçeveye göre) tartışın
- En sonunda bir sonuca bağlayıp, yararlandığınız kaynakları kaynakçada belirtin
1.Kuramınızı Tartışacağınız Filmi Seçin Ve Bir Kere İzleyin
Bir sosyal bilimler öğrencisi ödev kapsamında veya bir araştırmacının makale hazırlamak amacı ile yapacağı film analizi bir tür içerik analizidir. Filmdeki anlatısal, görsel ve işitsel imgeler eşliğinde film çözümlemesi yapan kişinin bir serüvene çıkması gerekmektedir. Bunun için önce her zaman yaptığınız gibi açıp bir film izleyeceksiniz fakat yine de gözünüz ele almak istediğiniz konunun ayrıntılarını zihninizde kodlamalı ve daha sonra tekrar başa aldığınızda hazır olmalısınız.
2.Filmi Baştan Başlatın Ve Kuramın Ele Alınabileceği Sahnelerde Durdurun
Artık ikinci part olan film veya dizi analizinin sahnelerin teori ile eşleştiği konularda durdurulması ve deftere not alınması ortaya çıkmaktadır. Burada yapılması ve dikkat edilmesi gereken en önemli nokta hem filmin bütününde dikkatinizi çeken kavramsal vurgular hem de sahnelerde direkt olarak kuramla tartışabileceğiniz noktaları bulmaktır.
3.Durdurduğunuz Sahneleri Not Alıp Geçen Diyalogları Belirtin
Film incelemesi yapmak için o filmin içindeki tüm nüvelerin tek tek düşünülmesi ve tartışılması gerekmektedir. Bu senaryosundan yönetmenine, oyuncularından, görüntü efektine kadar olan ve toplumun içinden doğan bir aygıt olarak filmin tüm içerenlerinin tartışılmasıdır. Örneğin toplumsal cinsiyet temalı bir makale yazmak istiyorsunuz ve içerik analizi yapacaksınız ‘Agora’ filmi konunuza çok uygundur. Film içerisinde geçen diyalogların feminist kuramlar eşliğinde tartışılması gayet makuldür.
4.Kuramı Sahne, Diyalog, Karakter, Ses, Efekt, Kamera Açısı vb. (Sinematografi) Tartışın
Bir film tahlilinde akademik çalışma olsun veya olmasın en önemli şey filmi oluşturan ve içeren tüm detayların ele alınmasıdır. Çünkü sinema gerçeklikten bağımsız olmadığı gibi gerçeklik de kurgudan bağımsız değildir. Bu yüzden gündelik yaşamın sıradanlığı nasıl ki filmde sıradan olsa dahi bir kurgu misali seyirciye sunuluyorsa siz de bir analizci olarak tüm parçaların bütün ile ilişkisine odaklanmalısınız. Bir kuram ile çalışıyorsanız sahne, diyalog, filmdeki karakterler, kameranın özellikle vurgu yaptığı sahnelerdeki açılar (yakın- uzak, aşağı, yukarı vb.), sahneden geçen müziğin veya sessizliğin, sesin anlamı dikkate alınarak bir metin ortaya koymalısınız.
5.Yazdıklarınızı Makale Üzerinde Kategorileştirerek (Kuramsal Çerçeveye Göre) Tartışın
En can alıcı noktaya geldiğimizde bir önceki aşamalarda ele aldığımız tüm meselelerin yapısal bir biçimde sunulduğu aşamanın metni makale haline getirmek olduğu söylenebilir. Bunun için önce ele aldığınız kuramı, kavramsal (teorik) çerçevede tartışın ve araştırma yöntemi bölümünde film analizi (içerik analizi) yaptığınızı belirtin. Sonrasında film üzerindeki bulgularınızın ele alınacağı ve sonuca gideceğiniz aşamalara gidileceği için tahlil ettiğiniz filmi diyaloglarına kadar çok dikkatli biçimde özümsemeniz gerekmektedir.
6.En Sonunda Bir Sonuca Bağlayıp, Yararlandığınız Kaynakları Kaynakçada Belirtin
Adı üstünde yaptığınız araştırma veya blog yazısı niteliğindeki analizin neyi ele aldığı, neyi tartıştığı ve filmin ne söylediği üzerine bir bağlamda sonuca gitmeniz gerekecektir. Bu bölümde de var ise eğer kuramsal tartışmadan atıflar yaparak bir neticeye bağlamak doğru olacaktır. Tabii yararlandığınız kaynakları teorik çerçevede ve bulgularınız üzerinden sunarken metin içi atıf yaparak belirtmeniz gerekmektedir. Ancak akademik çalışma yapmıyorsanız sadece kişisel görüşlerden oluşan bir yorumlama olacaksa buna gerek yoktur.
Film Eleştirisi Nasıl Yapılır?
Film eleştirisi yapmak, bir tema üzerinde filmin tartışılması ile yapılır. Bunun için bir film eleştirmeni olmanın yanında iyi bir sinematografi bilgisine de sahip olmak gerektiğini unutmayın. Tabi eğer yapacağınız şey sadece görsel ve işitsel öğeler üzerinden bir okuma ise bunu gayet tabi yapabilirsiniz. Şöyle ki önce bir film seçer ve bir teori üzerine filmin öğelerini ilişkilendirir ve düşüncelerinizi ortaya koyarsınız. Burada püf nokta, karakterlerin temsil ettiği anlam, filmdeki görüntü temaları ve diyaloglarda geçen söylemlerin ele alınıp ortaya derli toplu bir analizin çıkarılmasına dikkat etmektir. Film eleştirisinin işlevi yorumlayan kişinin dikkati, hafızası ve not tutma düzeninin sistematik olması demektir.
Sosyolojik Film Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
Sosyolojik film değerlendirmesi, filmin toplum yaşamında hangi temel noktaya ayak bastığını anlamak ile yapılır. Bunun için örnek vermek gerekirse diyelim ki Türkiye’nin toplumsal yapısını filmler üzerinden okumak istiyorsunuz. O halde hangi yıl üzerinden meseleye bakacağınız ve hangi kuramları kullanacağınız çok önemli olacaktır. Bir tüyo daha verdiğimizde, Muhsin Bey filminin bu konuya çok uygun olduğunu ve karakterler üzerinden düzenin değişiminin ele alınabileceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu şekilde çeşitli kuramlar üzerinden çalışmanızı makale haline getirip, verileri doğru analiz ettiğinizde sosyolojik film analizi yapmanın çok keyifli olduğunu göreceksiniz.
Film Karakter Analizi Nasıl Yapılır?
Film karakter analizi, senaryoda yer alan oyuncuların canlandırdığı kişilerin ifade ettikleri anlamların yorumlanmasıdır. Bunun için kişilerde gözlemlediğiniz temaları kategorileştirip not alırken her birini tek tek belirtmeniz düzenli çalışmanız için yarar sağlayacaktır. Sonrasında karakterler üzerinden verilmek istenen mesajı aktarma konusunda bir sıkıntı yaşamamış olur ve ortaya derli toplu bir çalışma koyarsınız. Örnek vermek gerekirse diyelim ki izlediğiniz filmde X karakter üzerinden milliyetçilik teması çeşitli göstergeler ile ele alınmakta ve siz de bunu makalede belirtmek istemektesiniz. O halde bu temanın hangi göstergeler üzerinden ne şekilde ifade edildiğini ortaya koymanız gerekmektedir. Örnek: X’in B sahnesindeki söylemi, giyimi, davranışı vb.
Reklam Filmi Analizi Nasıl Yapılır?
Reklam film analizi, ele alacağınız reklamın vermek istediği mesajın okunması ile yapılır. Örneğin beyaz eşya satımını teşvik etmek amacında gösterilen bir reklamın alıcısını nasıl etkilediği ve hangi görsel veya sözel imajların satın alma davranışı ile ilişkilendirildiği önemlidir. Bu tip bir yorumlama sizin tüketim kültürü üzerine söz söylerken ‘reklamı’ aracı olarak seçmeniz demektir. Ödev veya makale çalışması yaparken gayet uygun ve zevkli bir çözümleme yöntemidir.
Sosyolojik film analizi örnekleri ”Film analizi” kategorimizde yer almaktadır.
