Spor sosyolojisi, sporun toplumsal yaşam içerisindeki işlevini çeşitli alt alanlar ile etkileşimsel olarak ele almaktadır. Fenomenolojik olarak birey ve yapı her daim birbiri ile etkileşim halindedir. Spor da kendi içerisinde çeşitli ‘oyunlar’ barındırması bakımından bir sermaye alanıdır. Bourdieu’cu bir okumadan meseleye bakıldığında, oyuncuların, oynanan oyun üzerinde doğru stratejik bilgiye, yani sermayeye sahip olmaları gerekmektedir. Böylelikle spor yerel ve küresel ölçekte kapitalizm ile yakından ilişkili ve reklam, ırkçılık, şiddet, turizm, örgüt, yığınlar, gençlik, kadın, engellilik, meslek, örgütsel davranış ile gibi temalar ile bağlantılıdır. Sosyoloji de spor konusunda bu temalar üzerinden çeşitli tartışmalar yürütmektedir.
Toplum ve Spor İlişkisi Nedir?
Toplum ve spor ilişkisi dendiğinde en genel tanım çok yönlü ve çok amaçlı bir sektörün toplumsal yaşam ile ne, nasıl ve nerede kurduğu ilişkisinin anlaşılması gerekir. Çünkü spor medya, ekonomi, yerel- küresel, siyaset, çevre ve boş zaman kapsamında kurduğu ilişkiler ile sektörleşen bir alandır. Bireylerin hem beden hem ruh sağlıkları için spor yapmaları gerekmesi üzerine çeşitli söylemler üzerinden sporun gerek bir takım oyunu gerek bireysel bir ihtiyaç olarak sunulması kaçınılmaz olmuştur. Aynı zamanda spor, modern çağda gelişmişlik düzeyinin bir göstergesi kültürel bir olguya tekabül eder. Detaylandırmak gerekirse şunlar söylenebilir;
- Bireylerin fiziksel ve kişisel gelişimine katkı sağlar
- Birey/toplum için bilgi ve beceri geliştirmede yardımcıdır
- Toplum ve uluslar arasında dayanışma/ Uluslararası ilişkiler
- Rekabet ve mücadele duygusunu kazandırmak
- Baş etme stratejilerini geliştirmek
- Bireyin sosyalleşmesine yardımcı olmak
- Çevreye uyum sağlamaya katkı
- Takım ruhu aşılamak ve örgütsel davranışın içselleştirilmesi
- Bireye bir branş kazandırmak
- Profesyonelleşme
- Ekonomik anlamda katkı
- Siyasi anlamda katkı
- Toplumların spordaki başarılarının ülke başarısı olarak değerlendirilmesi
- Propaganda
- Medya, imaj, popüler kültür, şiddet, toplumsal cinsiyet, cemaat, sağlık, engellilik vb.
Spor sosyolojisi yukarıda sayılan tüm temaları işleyen, aynı zamanda ekonomi, politik ve kültür sosyolojisine de katkı sağlayan bir alandır. Birey doğuştan itibaren sosyal bir çevrenin içine düşer ve o çevrenin habitusu ile yetişir. Fakat bireyin dış çevreye açılması ile ikincil ilişkilerin de sosyalleşmeye dahil olması farklı stratejilerin öğrenilmesini zorunlu kılar. Toplum ve spor ilişkisi de birey ve toplum ilişkisi gibi, belirli kuralların bir oyun kurucu eşliğinde stratejik biçimde oynanması ve takım ruhunun ötesinde bireysel başarıyı yakalamanın arzusu gibidir.
Ahmet Talimciler Ve Spor Sosyolojisi
Ahmet Talimciler ve spor sosyolojisi ilişkisi, akademisyen ve spor sosyoloğu olan Ahmet Talimciler endüstrileşen futbol, spor – medya ve şiddet, toplumsal cinsiyet ve spor, futbol fanatizmi gibi çeşitli temalar üzerinden literatüre katkı yapmıştır. Sosyolog, sporun tekelleşmesi ve özellikle futbolun bir spor dalı olmaktan çıkarılıp piyasalaşması üzerine eleştirel bir yaklaşımda bulunmaktadır. Talimciler, serbest piyasanın bir takım oyunu olan futbola tezahür etmesi ve futbolun ortaya çıkış amacından saptırılması üzerine oyun ve oyuncular arasındaki çatışmalı durumları ele almıştır. Aynı zamanda yazar olan Talimciler’in, T24’te çeşitli temalar üzerine gündem yazıları yayımlanmaktadır.
KAYNAKÇA:
- Bourdieu, P. (2015). Spor ve Toplumsal Sınıf. İ. Hacısoftaoğlu, F. Akcan, ve N. Bulgu içinde, Oyunun Ötesinde Spor Sosyolojisi Çalışmaları (s. 95-118). Ankara: Notabene Yayınları.
- Talimciler, A. (2006). Sosyolojik açıdan futbol fanatizmi. Sosyoloji Dergisi, (15).
- Talimciler, A. (2008). Futbol değil iş: endüstriyel futbol. İletişim kuram ve araştırma dergisi, 26, 89-114.
- Yetim, A. (2000). Sporun sosyal görünümü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 63-72.
- Wacquant, L. J. (2015). İşleyen Boksörler: Profesyonel Boksörler Arasında Bedensel Sermaye ve Bedensel Emek. İ. Hacısoftaoğlu, F. Akcan, ve N. Bulgu içinde, Oyunun Ötesinde Spor Sosyolojisi Çalışmaları (s. 119-157). Ankara: Notabene Yayınları
