Baskın kültür, bir toplumda kabul edilen, büyük çoğunluğunun benimsediği kültüre verilen addır. Kavramı ilk kullanan kişi Antonio Gramsci’dir. Homojen bir yapıda değildir. Bölgelere göre farklılık gösterir. Baskın kültürü oluşturan kişiler politik ve ekonomik gücü olan kişilerdir. Baskın kültürü paylaşan kişilerin çoğu ise orta sınıftandır. Baskın kültür, temel olarak, belirli bir alanda iki farklı etnik köken arasında var olan üstünlük duygusunu tanımlar. Sömürge zamanları için konuşmak gerekirse bu üstünlük ve hakimiyet duygusu, aklın üstünlüğünden veya başka herhangi bir faktörden kaynaklanmamaktaydı. (Kapur, 2017, pp. 61-112; akt. Sherwani ve Dizayi, 2019).
Başlıklar
Baskın Kültür Özellikleri
• Dominant kültür olarak da adlandırılan baskın kültür toplumda geçerli olan normları, gelenekleri, görenekleri vb. belirlemekte söz sahibidir.
• Baskını kültürü belirlenmesinde toplumdaki etnik kökenler de söz sahibidir.
• Bireyin kendini topumda ait hissetmesinde önemli yer tutmaktadır.
• Bir toplumdaki eğitim, medya, sanat, hukuk vb. alanları etkiler.
• Baskın kültür aynı zamanda alt kültürleri de asimile etme eğilimindedir.
• Dominant kültür güçlüdür, kendini kolay unutturmaz ve değiştirmez. Nesilden nesile aktarılır.
• Toplumun konuştuğu dil ve toplumun düşünceleri üzerinde etkilidir.
• Bireylere baskın kültür; aile eğitimi, toplumsal normlar, okul, medya vb. tarafından öğretilir.
Baskın Kültür Örnekleri
Baskın kültür için örnek Amerika verilebilir. Amerika’da yaygın olan kültür beyaz ve zengin kişiler tarafından oluşturulmuştur. Çok uluslu bir topluma sahip olan bu ülkede yaratılan normların dışında kalan kişiler yaşamakta zorlanmakta ve her alanda ayrımcılıkla karşılaşmaktadırlar. Son yıllarda bu durumun önüne geçmek için çalışmalar yapılsa da istenilen ilerleme kaydedilememiştir. Baskın kültürün ortaya çıkarabileceği durumlardan biri ise sömürge ve işgallerdir. Sömürgeci ülkeler sömürdükleri ülkelerin kültürünü hiçe sayarak o bölgede yaşan insanları kendi kültürlerine adapte olmaya zorlar. Dominant kültürün geçmişteki örneklerinden biri de Nazi Almanyası’dır. Alman değerlerini korumak ve yükseltmek için diğer kültürler ve etnik kökenler yok sayılarak ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır.
İlginizi Çekebilir: Kültür Şoku Nedir?
Alt Kültür Nedir?
Alt kültür, bir toplumdaki azınlıklar tarafından oluşturulan ve kendi içlerinde paylaşılan kültürel çeşitliliktir. Alt kültür, en genel anlamda, egemen kültür içinde, bazı genel kültürel normlara uyum göstermekle birlikte, kendilerine özgü davranış kalıpları geliştiren grupları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bunlar, etnik, dinsel, cinsel azınlıkların oluşturduğu topluluklar olabileceği gibi, ortak değerler çevresinde bir araya gelen gruplar da olabilirler (Tanrıkulu, 2015) Gordon’a göre alt kültür: ulusal bir kültürün, sınıf statüsü, etnik geçmiş, bölgesellik, dini baǧ, sehir-köy yerleşimi gibi ayrı ayrı bazı sosyal durumların bir ya da birkaçı tarafından oluşturulan ama bir araya geldiklerinde o kültür içindeki birey üzerinde bütüncül bir etkisi olan bir alt bölümü şeklinde tanımlanmaktadır (Erşanlı,2012).
Alt Kültür Özellikleri
• Alt kültürler arasında bulunan fark toplumda baskın olan kültürün dayattığı normlardan kaynaklanmaktadır.
• Geleneksel ve kapalı toplumlarda alt kültür azken, gelişmiş ve toplumlarda fazladır.
• Her alt kültürün kendine özgü yaşam biçimi, değerleri, normları, tutum ve davranışları olmasına rağmen, genel kültürün bazı hâkim değerlerini de kapsamaktadırlar (Özkalp, 1994: 78; akt. Tanrıkulu, 2015).
• Önemsiz değillerdir, alt kültür olarak adlandırılmasının sebebi aradaki farklıkları belirtmektir.
• Herhangi bir alt kültür belirli içindeki konumu ile anlam kazanmaktadır (Doğan, 1994).
• Alt kültür azınlıkların seslerini duyurmasına yardımcı olabilir.
• Devlet yapı ve kurumlarındaki direnişleri meydana çıkartabilir.
• Alt kültürde bazen farklıkları büyük farklıklarmış gibi göstererek bozulmalara sebep olabilir.
• Alt kültür fikri, egemen, üstün bir ana kültürden farklılığı içermekle birlikte, modern ya da postmodern kültürün çoğulluğu ve parçalanmışlığının bu farklılığı aşındırdığı da ileri sürülebilir (Marshall, 2020).
Alt Kültür Örnekleri
Gençler bir alt kültür örneği olarak gösterilebilir. Hangi dönemde olursa olsun toplumun genelinden farklıdırlar. Bu farklılıkları dinledikleri müziklerle, saç stilleriyle, giyim tarzlarıyla ifade edebilirler. Alt kültüre aynı zamanda motosiklet kulübü üyeleri, hippiler, gotikler, emolar vb. gruplar da dahil edilebilir. Alt kültür bölgeden bölgeye farklılık gösterir. Eyalet sistemi olan büyük ülkelerde alt kültür farklılıkları kendisini hem kültür hem de kanunlar üzerinde hissettirmektedirler. Türkiye’ye bakıldığında ise Doğu Anadolu’da uygulanan gelenekler ve kültür arasında Ege Bölgesi’ndeki gelenekler ve kültür arasında farklıklar bulunmaktadır. Türkiye’nin diğer bölgeleri için de aynı durum söz konusudur.
KAYNAKÇA
• Doğan, İ. (1994). Bir alt kültür olarak Ankara Yüksel Caddesi gençliği. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 26(1), 107-129.
• ERŞANLI, B. (2012). BİR ALT KÜLTÜR YANSIMASI OLARAK ARABESK VİDEO MÜZİK KLİPLERİ DİLİNİN İNCELENMESİ. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 117-123.
• Kapur, R. (2017). Postcolonial erotic disruptions: Legal narratives of culture, sex, and nation in India. In Popular Culture and Law (pp. 61-112). Routledge.
• Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. ed. Gordon Marshall vd. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2020.
• Özkalp, E. (1994). Sosyolojiye Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayını, 7. Baskı, Eskişehir.
• Sherwani, K., & Dizayi, S. (2020). RESISTING DOMINANT CULTURE IN THE LONELY LONDONER: A CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS. International E-Journal of Advances in Social Sciences, 5(15), 1275-1279.
• Tanrıkulu, M. (2015). Türkiye coğrafyasında genel kültür, alt kültür ve mozaik kültür. TÜCAUM VIII. Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 473-480.
• Yeh, C. J., & Drost, C. (2002). Bridging Identities among Ethnic Minority Youth in Schools. ERIC Digest.
• https://warbletoncouncil.org/cultura-dominante-2096 Erişim Tarihi: 04.09.2021
