Sosyoloji Bize Ne Kazandırır? Sosyoloji Neden Gereklidir?

Sosyolojiye dair en çok sorulan sorulardan biridir: ‘Sosyoloji bize ne kazandırır?’ Sosyoloji bize, yaşadığımız toplumu anlamlandırma, eleştirel düşünme ve yorumlama, empati yeteneği, ilişkisel düşünme gibi birçok beceri kazandırmaktadır. Bunların dışında sosyoloji bilimine duyulan merak beraberinde okuma alışkanlığını da getirmektedir çünkü çokça okumak, gözlemlemek, tespit etmek ve yorumlamak sosyolojinin temel unsurlarındandır. Bu ve bunun gibi birçok soruya bu içerikte başlıklar halinde yanıt verdik.

Sosyolojinin Amaçları Neler?

• Sosyolojinin amaçları arasında toplumları yer ve zaman bağlamında nesnel olarak incelemek büyük bir önem arz etmektedir.
• Toplumların ve sosyal hayatın tarihsel süreçteki değişim ve dönüşüm süreçlerini incelemek.
• Farklı toplumlar arasındaki benzerlik ve farklılıkları saptayarak, aralarındaki bağlamsal ilişkiyi ortaya koymak.
• Farklı toplumlar ve coğrafyalar arasındaki benzerlikleri inceleyerek genellemelere ulaşmak.
• Var olan toplumsal hareketliliği ve dinamizmi analiz ederek geleceğe dair öngörülerde bulunmak.

Sosyoloji Neden Gerekli?

Yukarda sıralanan amaçlar doğrultusunda çalışılan sosyoloji bilimi, toplumu anlamak, kavramak ve tespit etmek için son derece önemlidir. Bir toplumu yönetmek, içinde yaşanan dinamiklere uyum sağlayabilmek ve bireysel olarak sosyal hayattaki yaşam kalitesini arttırabilmek için sosyoloji son derece gereklidir. Çünkü sosyoloji düşünmeyi, eleştirel yaklaşmayı, sorgulamayı bir alışkanlık haline getirir.

Peki sosyoloji kimin için gereklidir? Tabii ki herkes için. ‘İnsan, sosyal bir varlıktır.’ Yaşadığı toplumu anlamak isteyen, farkındalığını arttırmak isteyen her birey için sosyoloji gereklidir. Ayrıca bütün meslek grupları için de son derece büyük bir öneme sahiptir. Bir siyasetçi, hitap ettiği toplumun değer yargılarını ve sosyal düzenini (buna benzer birçok sosyolojik olguları) bilebildiği sürece halk ile sağlıklı ilişkiler kurabilir. Bir sağlıkçı, toplumun hastalıklara ve tedavilere karşı tepkisini bilirse toplumda daha sağlıklı bir kitlesel tedavi uygulayabilir. Bir sanatçı, sanatını icra ettiği toplumu tanıdığı kadar onlara ulaşabilir. Meslekler çoğaltılabilir, ancak sonuç değişmeyecektir. Toplumu anlayabilmek ve içinde faydalı bir birey olarak var olabilmek için sosyoloji gereklidir.

Sosyolojik Hayal Gücü Bize Ne Katar?

• Sosyolojik hayal gücü bireye gündelik yaşamın dinamiklerinin ötesini düşünme ve fark etme becerisi kazandırmaktadır.
• Kişinin toplumsal alandaki farkındalıklarının artmasını sağlamaktadır.
• Duyguları kontrol altında tutarak nesnel gözlem yapabilme imkânı sunar.
• Sosyolojik hayal gücüne sahip biri daha zor manipüle edilir.
• Empati kurmayı kolaylaştırır.
• İletişim becerilerini geliştirir.

Sosyolojik Düşünmek Bize Ne Kazandırır?

Bu soruya verilecek yanıt da yine sosyolojinin genel olarak kişiye katacağı beceriler ile aynı olduğudur. Ancak bazı noktaların altını özellikle çizmek gerekmektedir. Sosyolojik düşünmek, Bauman’ın ifadesiyle, kişiye yaşadığı dünyayı esnekleştirme imkânı sunmaktadır (Bauman, May: 2021). Sosyolojiye, yaşadığı toplumu, farklı toplumları ve sosyal hayatı daha geniş bir pencereden görme becerisi kazandırmaktadır. Bir olayı yorumlarken, sosyolojik düşünce, yer, zaman, coğrafya, kültür gibi birçok etkeni de değerlendirmeyi öğretmektedir.

Sosyoloji Neden Okunur?

Toplumsal sorunlara ve düzene merak duyan, bu konuda çalışmak isteyen her öğrenci adayı bu alanı seçmelidir. Sosyolojinin okunma sebeplerinden en önemlisi çoğu zaman ‘anlamak’tır. Kişi sosyoloji ‘olup biteni’ veya ‘olup bitmiş olanı’ anlamak için okur. Sorgulamayı ve eleştirel düşünmeyi öğrenmek için de okunur sosyoloji. Fikirleri temellendirmek ve toplumu bu temeller ışığında analiz etmek istemek de sosyolojinin okunma nedenlerinden biri sayılmaktadır.

İlginizi Çekebilir: Aile Danışmanlığı Nedir?

Sosyoloji Bilimi Ne İşe Yarar?

Sosyoloji bilimi, incelenmek istenen toplumu, normu, değeri, kültürü belirli yöntemler ve kuramsal çerçeveler bağlamında değerlendirmeyi sağlamaktadır. Bu değerlendirmeler sonucu belirli tespitler veya öngörüler ortaya çıkarılmaktadır. Tüm bu süreç hem birçok meslek alanı içerisinde son derece büyük bir öneme sahiptir, hem de bilimin kendisine hizmet etmektedir. Bunların yanı sıra toplum içerisinde meşrulaşmış her kabule de sorgulamaya açık hale getirmeyi sağlamaktadır (Bauman, 2021). Bauman’a göre, sosyoloji, beşerî yaşamı anlamlandırmaya ve deneyimlemeye olanak sağlamaktadır.

Sosyolojik Düşünmek Kavramı Nedir?

Sosyolojik düşünmek kavramı, ilk olarak 19. Yüzyılın erken dönemlerinde kullanılmıştır. Sosyolojik düşünce öncelikle kişiyi daha duyarlı kılmayı hedeflemektir. Asıl amaç her durumda ve koşulda empati kurabilmeyi öğrenmektir. Bu sayede duygusal yaklaşımdan uzak, daha dışardan bir göz olarak değerlendirme fırsatı yakalanır. Özgürlük alanı bu düşünce biçiminin kilit noktalarından biridir. Sosyolojik düşünceyi uygulayan kişi hem kendinin hem karşısındakinin hem de toplumun özgürlük alanlarını, olgular karşısındaki cüretini koruma altına alabilmektedir. Bu da onu daha zor manipüle edilen ve baskın güçlere karşı daha dirençli kılar. Bauman (2020) ‘Sosyolojik Düşünmek’ kitabında, sosyolojik düşünmenin özgürlük anlayışına hizmet ettiğini öne sürmektedir.

Sosyolojik Düşünmenin Toplumsal Sorunları Çözmede Ne Gibi Katkıları Vardır?

• Sosyolojik düşünme, kişiye toplumsal sorunları daha iyi ve daha hızlı analiz etme imkânı vermektedir. Bu nedenle de sorunu anlamak, sorunları çözmenin en önemli aşamalarından biri haline gelmektedir.
• Sosyolojik düşünme sayesinde kişi, sorunun var olduğu toplumu iyi analiz edebilir ve kitleye uygun çözüm önerileri geliştirebilir. Toplumun var olan etnik, kültürel ve sosyal yapısına uygun çözüm üretmek de sorunun giderilmesinde büyük bir öneme sahiptir. Her sorun her toplumda aynı şekilde ele alınıp çözülemeyebilir.
• Kişinin sosyolojik düşünme yetisine sahip olması, sorunun gerçekleştiği ortamda hitabetini de doğru kullanabilmesine fayda sağlayacaktır. Nerede, kimlerle ve hangi ortamda hangi üslubun sorunu çözmede etkili olacağını bilmek son derece etkili olmaktadır.

Sosyolojinin Kapsamı Nedir?

Sosyolojinin kapsamı, çoğunlukla toplum ve toplumsal süreçler olarak özetlense de bunun aksine son derece geniş bir konudur. Yalnızca toplumu değil, toplumlar arası ilişkileri, benzerlikleri, farklılıkları da zaman ve coğrafya bağlamında, ekonomik, kültürel, dini, siyasi gibi çok yönlü sorgulamalarla birlikte incelemektedir. Ayrıca sosyoloji bireyin de toplum içindeki tavrını, duruşunu, varlığını ve tepkilerini inceleyerek tümevarımsal çalışmaları kapsamaktadır.

Sosyolojinin ayrıca oldukça geniş bir yelpazede çalışma alanı vardır. Suç, aile, din, ekonomi, siyaset, sanat ve spor gibi çoğaltılabilen birçok alan olmakla birlikte, nesne ve olay bağlamında yapılan çalışmalar da mevcuttur. Kahve, düğün, yemek gibi birçok kavram ve olay bu tarz çalışma konularına örnek olarak gösterilebilmektedir. Sosyoloji bu anlamda da son derece geniş kavramsal ve kurumsal kapsama sahiptir.

Sosyolojinin En Önemli Amacı Nedir?

Sosyolojinin en önemli amacı sorgulamayı ve eleştirel düşünmeyi alışkanlık haline getirmektir. Toplumları, sosyal hayatı ve toplumsal süreçleri eleştirmeyi, analiz etmeyi ve yorumlamayı amaçlamaktadır. Tüm bu yapılan analizler, çalışmalar ve yorumlar sonucu mevcut olmuş veya mevcut olan duruma dair tespitler yapmayı hedeflemektedir. Bazen de yapılan çalışmalar sonucunda gelecek öngörüsünde bulunmak amaçlanır. Bu noktada genel olarak sosyolojinin temel amacının toplumsal hayat içerisinde makro veya mikro ölçekte ‘ne olduğu’ tespitini yapmak olduğunu söylemek mümkündür.

Kaynakça

• Bauman, May; Zygmunt, Tim (2020), Sosyolojik Düşünmek, Ayrıntı Yayınları, 22. Basım, İstanbul.
• Bauman, Zygmunt (2021), Sosyoloji Ne İşe Yarar, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.