Auguste Comte Kimdir? Sosyolojisi Nedir?

Auguste Comte kimdir? Auguste Comte sosyolojisi nedir? gibi sorular sosyoloji öğrencileri tarafından sıkça aranmakta. Bizlerde istekleriniz doğrultusunda sosyoloji ders notu nitelğindeki yayınımızı hazırladık. Dilerseniz Auguste Comte ders notu niteliğinde olan yayınımıza geçelim;

Comte’un sosyoloji tarihindeki yeri:

1. Endüstri toplumunun kökeni ve gelişmesiniaçıklmaçabası
2. Zenginliği ve bireyciliği geliştirmede iş bölümünün etkilerinianaliz etme.
3. Toplumsal olguların incelenmesinde metafiziği reddederekpozitivist yöntemi savunmak.

-Montesquie, Concerdet, Turgot ve Saint-Simon’dan etkilenmiştir.

Olgular ve teorinin karşılıklı olarak birbirlerine bağlı olduğunu savunan ilk kişidir. Bu  bağlamda,  saf haliyle emprizimi reddetmiş, olguların teori sayesinde kurulduğunu, gerçek bilginin tek başına gözlemlenen olgular değil benzerlik ve ardışıklık aracılığı ile birbirine bağlanan yasalara dayandığını savunmuştur.

Saint-Simon olgudan yasaları belirlerken, Comte yasalarla toplumu şekillendirir

İlginizi Çekebilir

Temel Kuram ve Kuramcılar Bağlamında Sosyolojik Teorinin Tarihsel Gelişimi

Comte’un anladığı anlamda pozitivizm:

• Gerçekçi olan, düşsel olmayandır.
• İşlevsel olan, yararsız olmayandır.
• Kesin olan, göreceli olmayandır.
• Net olan, muğlak olmayandır.

Pozitivizm bugün:

Bilimin tekniği ilkesinden hareketle doğrudan gözlem  veya deneysel araştırma tekniği vasıtasıyla ulaşılabilmiş empirik bilgiyi ve bu bilginin kesinliğine duyulan kayıtsız inançtır.

Comte’un düşüncesinde gözlenen üç temel etki:

3) Saint-Simon. Comte, ustasına toplumsal olguların, doğa olayları gibi kavranabileceği fikrini borçludur. Comte ile Simon’un en büyük ayrılığı, bilimsel temeller, izlekler olmadan toplumun düzenlenebilir veya düzenlemez olması hakkındadır.

2) İlerleme fikri Comte’un düşüncesinde merkezi konumdadır. Toplumun gelişimini ilerlemeye göre sıralar. İlerleme fikrine zıt olarak muhafazakârlık(toplumsal düzeni bir arada tutmayı amaçlama) fikrinden de etkilenmiştir.

3) Toplumun önceliği ve mutlaklığı fikrine sahip olma. Anti-liberal ve anti- bireycidir.

Özetle teorik anlayışı:

1) Sosyolojik teori, aslında nedenlerle değil, daha ziyade toplumsal dünyadaki temel ve asli özellikleri açıklayan yasalarla ilgilidir.

2) “ Nihai nedenler” ya da belirli bir olgunun toplumsal bütün açısından sonuçlarının analizi açıca reddedilir.

3) Sosyolojik etkinliğin hedefi en soyut ve sadece toplumsal dünyanın en temel özelliklerinin anlaşılması ile ilişkili olanları araştırmaktır.

Comte’un sosyolojik yöntemleri :

1) Gözlem: Pozitivizm toplumsal olguların, duyulardan yararlanarak gözlemlenmesidir. Sosyal teorinin kılavuzluğu olmadan yapılacak gözlemlerin faydası olmaz. Gözlem yapan kişi kendi değer ve yargılarından uzak durmalıdır.

2) Deney : Comte, laboratuar deneyini değil, doğal seyrinde devam eden toplumsal durumların dışarıdan müdahale ile kesilmesini ifade eder.

3) Karşılaştırma : Farklı toplumların yapılarının karşılaştırılabileceğini belirtir. Aynı zamanda insan toplumunun önceki ve sonraki biçimlerinin kıyaslanabileceğini düşünmektedir.

4) Tarihsel Analiz

Sosyolojik Pozitivizm:

Sosyolojik pozitivizm, Toplumsal dünyanın, doğal dünyadan  büyük ölçüde farksız olduğunu, toplumsal gerçekliklerinde doğal gerçeklikler gibi tamamen insan öznelliğinden bağımsız, nesnel, dış gerçeklikler olduğu ve bu gerçeklerinde en iyi şekilde doğa bilimlerinde geliştirilen bilimsel yöntem aracılığıyla incelenebileceğini varsayar.

Comte uzun tarihsel süreci “Üç Hal Yasası”  ile açıklar.

Üç Hal Yasası Nedir?

1) Teolojik Dönem

2) Metafizik Dönem

3) Pozitivist Dönem

Teolojik Dönem Nedir?

Dinsel düşünce dönemidir. Evren insan iradesinin tıpkısı iradelerle yönetilmektedir. 3’e ayrılır.

1.İnsan çevresindeki eşyayı tıpkı kendisi gibi canlı ve akıllı olarak görür (Putçuluk).

2.İnsan çevresindeki olayların görünmez varlıklarca yönetildiği inancına yöneldi (Çok tanrıcılık/Politeizm).

3.İnsan görünmez varlıkların tek ve büyük bir iradenin yönetimmi altında bulunduğu inancına vardı (Tektanrıcılık/Monoteizm).

Metafizik Dönem Nedir?

Evreni yöneten artık insana benzer bir canlı değil, soyut bir ilkedir. O halde insan soyutladığı nitelikleri (iyiliği, güzelliği) gerçeğin yerine kaymaya başlar.

Pozitivist Dönem Nedir?

Bilim anlayışının oluştuğu dönemdir. Ortaçağ’ın sonunda başlamıştır. Bu hale gelinceye kadar nedeni bilinmeyen birçok olayı bilim kanunları ile açıklamayı başarmıştır. Doğanın kendine göre yasaları vardır. Bilgi bu yasalara göre oluşur ve bilgi ancak gerçeklerin bilgisidir.

Bilimlerin Sınıflandırılması

Comte, bilimleri sınıflandırırken ikiye ayırır:

Birincil Tür Bilim: Amacı olayları yöneten genel yasaları araştırmak olan soyut ve genel bilimlerdir. Biyoloji ve kimya  gibi.

İkincil Tür Bilim: Birincil tür bilimlerden çıkan somut ve özel bilimlerdir. Botanik, biyokimya  gibi.

Bilimleri basitten genele doğru sıralar:

Matematik→Sosyoloji

Mantıksal bağlılığa göre sıralanmıştır.

• Sosyoloji; matematikten soyutlama ve bağıntı, astronomiden edilgen gözlemcilik ve varsayımcılık, fizikten etkin gözlemcilik ve deneyleme, kimyadan çözümleme ve sınıflama, biyolojiden statik ve dinamik inceleme, çevre ve uyum kavram ve kurallarını almıştır.

Toplumsal Dinamik (İlerleme):

Dinamik, değişimle ilgilidir. Amaç, değişimin empirik olarak incelenmesidir. Toplumsal dinamik, basitçe insanların kat ettiği ardışık aşamaların iradesi değildir. İnsan düşüncesinin ve insan toplumlarının oluşumunun birbirini izleyen zorunlu evrenlerinin incelenmesidir.

Temel hedef, değerleri koruyarak ilerleyebilmektir.

Toplumsal Statik(Muhafazakarlık):

Bir toplumda düzen ve istikrarı sağlayan toplumsal bağ ve aidiyetleri konu alır. Toplumsal farklılaşma, uzmanlaşma, yeni ortaya çıkan gereksinimler karşısında ortaya çıkan toplumsal, patolojik sorunları çözme önerisidir. Dil, din, toplumsal iş bölümü, en temel insanları bir arada tutan öğelerdir.

Toplumsal statiğin içinde:

• Sistemin parçalarının karşılıklı bağlılıkları vardır.
• Parçalar arası ilişkileri düzenlemek için otorite merkezidir.
• Bir halkın üyeleri arasında ortak bir ahlak ve ruhun gelişmesi sağlanır.

Toplumsal statik içinde aile kavramını ele alan Comte’dur.

Mustafa DÖNMEZ – MERSİN ÜNİVERSİTESİ