ÖZET:
Bu yazıda Modern, Modernizm, Modernite ve Modernleşme kavramlarını Çağdaş Dünya kapsamında ele alacağız.
Dünya milyarca yıldır dönmekte ve döndüğü her saniye değişimleri ve gelişimleri beraberinde getirmektedir. Farklı din, dil, ırk ayrımı gözetmeksizin her insan değişen bu düzene ayak uydurmak, gelişimi takip etmek ve yaşam tarzlarını ona göre şekillendirmek durumunda kalmıştır. İlk Çağlarda baskın olan düşünce yapıları ile şu anki yaşadığımız dönem içindeki düşünce yapılarının farklı olması kademeli olarak bir değişmeyi ve gelişmeyi öngörür. Bu kademeler de yeni kavramları içine alarak ilerlemeye devam etmektedir. İlerlemenin artmasıyla fikir yapılarındaki değişiklikler aklın dogmalardan üstün olduğunu düşünerek “Modern” kavramının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Modern kelime anlamı bakımından “çağa uygun, çağdaş” anlamları taşımakta ve eski olana modern dışı anlamını yüklemektedir. Her ne kadar eski olana modern dışı anlamı yüklense de oda bir zamanlar kendinden önce gelen dönemin modern hali olduğu aşikardır. Modern kavramının büyük önem taşıması ile beraberinde gelen modernizm, monernite ve modernleşme kavramları da bu gelişmede yerlerini almıştır. Anlamları karıştırılan bu kavramlar aslında bir trenin vagonları gibi birbirlerine bağlı halde gözükse de farklılıkları da anlaşılmalarını daha kolay hale getirmektedir. Modernizm’de Avrupada ki akımlardan etkilenerek güçlenen ekonomik, kültürel, bilimsel ve endüstriyel alanlardaki büyümenin gündelik yaşamı etkileyerek, geleneksel olandan uzaklaşıp yeni olana uyum çabası söz konusudur. Modern kelimesinin sonuna gelen ‘izm’ eki batı dillerinde kullanılarak bu durumu sahiplenme, benimseme olarak değerlendirilir. Modernite kavramında bu gelişmelerin kültürlere göre farklılık gösterdiği ve önemli özelliğinin geleneksel dünya görüşünü kenara bırakıp aklın önderliğinde yeni dünya hayatı yapılandırılması söz konusudur. İnsanlar modernite ile herhangi bir sınırlama, baskılama ve engellemeye maruz kalmaksızın yeni döneme geçişe ayak uydururlar. Modernizm, Modernite içinde olan bir vaziyeti gösterir. Modernite Modernleşme ile kıyaslayacak olursa, Modernleşme Modernitenin ileriki evresi denebilir. Modernleşme Osmanlı zamanından beri her ne kadar “Batılılaşma” olarak algılansa da kökü Modern’den geldiği için aslında durumu gösterir. Çağdaşlaşma olarak bilinir. Gelişmemiş ve az gelişmiş ülkelerin, gelişmiş ülkeleri örnek alıp; onların yaşam tarzlarına, görüşlerine, ilişkilerine benzeme sürecidir. Bu kavramların yeni dünya düzenini şekillendirmede ve anlaşılmasında önemli yeri vardır. Her yeni dönem modern olup yavaş yavaş eskimeye ve yerini daha modern bir döneme bırakmak durumundadır. Geçen her saniye yeniliklere bir adım yaklaşılmış ve eskimeye yüz tutmaya hazırlanır hale gelmektedir. Zıtlıkların birlikteliği ile ilerleyen bu süreç gelişimin ve değişimin olduğu her yerde kendine yer bulmayı başaracak, en Moderni bile eskitecek, eskitmeye devam edecektir.
Eskiyen dönemlere Yeni bakış açıları ile bakabilmek dileğiyle…
Hazırlayan: Merve Medine Özdemir – Kırıkkale Üniversitesi
