Felsefe Nedir? Felsefe Ne İşe Yarar? Felsefenin Alanları Nelerdir?

Felsefe, sistemli bir şekilde geliştirilen düşünsel sürecin tamamına verilen isimdir. Antik Yunanca philo ve sophia kelimelerinden oluşan philosophia demektir ve bilgelik sevgisi anlamına gelmektedir. Felsefe, bilgelik ve hikmet arayışında olmak demektir. Varlık, bilgi, güzellik, akıl, adalet gibi konularda öznel soruların sorulması ve bu sorulara bir cevap arayışında olma sanatı olarak da tanımlanmaktadır (Politzer, 1999). Birçok düşünür ve filozofa göre felsefeyi açıklayan ve temelinde yatan yegâne eylem soru sormaktır. Sokrates bu anlamda insanın hakikate ulaşmasının tek yolunun soru sormak olduğunu ifade etmektedir.

Felsefenin ne olduğu sorusu her zaman bir tartışma konusu olmuştur çünkü kesin ve net bir tanımı yapılamamaktadır. Bazı Ortaçağ filozofları, soruyu felsefi yapan şeyin ne olduğu üzerinde durmuşlardır, bazı filozoflar ise felsefeyi gerçeklik bilgisinin tamamı olarak tanımlamışlardır. Bu filozofların her çağda ortak noktada buluştukları bazı temeller vardır onlar da felsefenin bir bilgelik arayışına hizmet ettiği, kümülatif ilerlediği ve sürekli merak etmenin esas olduğudur.

Felsefe Ne İşe Yarar?

Felsefe, kişinin hayatında daha sorgulayıcı olmasına ve yaratıcı düşünmesine yaramaktadır. Bunun yanı sıra felsefi sorgulamalar yapan kişi, daha rasyonel düşünme becerisine sahip olabilir ve kararlarını bu doğrultuda alabilmektedir. Yeni sorular sormak ve bir düşünsel yolculuğa çıkmak zihinsel ve düşünsel gelişim için de oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle felsefe, kişisel gelişime de katkı sunmaktadır. Felsefi düşünce ister istemez, iyiliği, ahlakı ve etiği sorgulamalara yol açacağı için bu konuda daha kişi daha dikkatli davranışlar sergilemektedir. Son olarak, felsefe aynı zamanda hayatı eğlenceli bir bakış açısı da katabilmektedir. Bazı konularda ve alanlarda sorular sormak ve cevap ararken daha çok sorularla karşılaşmak bulmaca çözmeye benzemektedir.

Felsefenin Alanları Nelerdir?

Felsefenin alanları şu şekildedir;

1. Bilgi felsefesi (Epistemoloji)
2. Bilim felsefesi
3. Varlık felsefesi (Ontoloji)
4. Ahlak felsefesi (Etik)
5. Sanat felsefesi
6. Siyaset felsefesi
7. Din felsefesi
8. Hukuk felsefesi
9. Eğitim felsefesi
10. Güzellik felsefesi (Estetik)
11. Zihin felsefesi
12. Psikoloji felsefesi

Felsefi Düşüncenin Özellikleri Nelerdir?

Felsefi düşüncenin özellikleri (Politzer,1999):

• Felsefi düşüncenin en önemli özelliği bilgi arayışında olmaktır.
• Şüpheci olmak
• Tutarlı olmak
• Evrensel olmak
• Kümülatif (birikerek) ilerleme
• Refleksif tavır alma
• Dogmatikten uzak, eleştirel olma

Felsefi Sorunun Özellikleri Nelerdir?

Felsefi sorunun özellikleri (Cevizci,2013):

• Felsefi sorunlar hem metafizik alana hem de olgulara aittir.
• Felsefi sorulara yanıt bulmak için akla dayalı temellendirilme kullanılmaktadır.
• Filozofun bir nevi kendi kendisiyle konuşmasıdır.
• Cevapları özneldir.
• Daha fazla soru sormaya teşvik eder.
• Sorular, çoğunlukla evrenseldir.
• Soruların yarattığı tartışma ebediyen devam etmektedir.
• Cevabı bulmak üzere sorulmaz, asıl amaç sürecin kendisidir.

Felsefe Bilmek İnsana Ne Kazandırır?

Felsefenin insana kazandırdıkları, daha meraklı ve araştırmacı kişilik, yaratıcı düşünme becerisi, etik davranma, rasyonel düşünebilme ve kararlar alabilme e tüm bunların ışığında daha iyi bir yaşam sürebilmektir. Bunların yanı sıra felsefe bilmek insana eleştirel düşünebilme olanağı sunmaktadır. Dogmalardan uzak, sorular sorarak ve eleştirel yaklaşarak konuları değerlendirme imkânı kazandırmaktadır.

Felsefe bilen insan ön yargılardan uzak durabilmektedir ve empati yeteneği çok daha gelişmiştir. Başka bir deyiş ile evresinde olan olgu ve olayları daha akılcı bir bakış açısıyla yorumlayabilmektedir. Dolayısıyla kendiyle ve çevresiyle çok daha sağlıklı ilişkiler kurabilmektedir. Tüm bunların yanı sıra felsefe okuyan ve bilen insan, özgür düşünce yapısına sahip olabileceğinden daha kaliteli bir yaşam sürebilmektedir.

Felsefenin Neden Birden Çok Tanımı Vardır?

Felsefenin kendisinin birden fazla fenomenden oluşması ve her fenomenin öznel yorumlanabilmesi nedeniyle birden fazla tanımı bulunmaktadır. Her bir tanım farklı birer bakış açısı demektir. Dolayısıyla her filozof kendi düşünsel aktarımları ışığında felsefenin tanımını yapmıştır. Felsefenin kendisi de zaten bu anlama gelmektedir. Her ke kadar ‘bilgi arayışı’ ya da ‘bilgi sevgisi’ gibi bir ortak durakları olsa da her biri bu yolculuğu farklı şekillendirmektedir. Felsefe, düşünsel bir sürecin kendisini ifade ettiği için de her filozof tarafından farklı tanımlanmıştır(Cevizci,2013).

Filozof Kimdir?

Fizolof, felsefe ile uğraşan kişilerdir. Antik Yunanca’da ‘filasofos’ kelimesinden günümüze evrilmiştir. Filasofos bilgelik aşığı anlamına gelmektedir. Ancak kimlerin filozof olduğu genel ve tarihsel bir tartışma konusudur. Bugün her felsefe bölümünün filozof olup olmadığı hala tartışılmaktadır. Platon’a göre sophiayı seven yani bilgeliği arayan ve seven, bir parça da bilgeliğe sahip olan herkes birer filozoftur (Arslan,2021).

Filozof Ne İş Yapar?

Filozof, olgu ve olayların içerisinde bulunduğu bilimin gelişimini ve var oluşunu araştırarak diğer disiplinler ile arasındaki bağlamı ortaya koymaktadır. Farklı kavramlar ve anlamlar arasındaki değerlendirmeleri yapmaktadır. Filozoflar, bilimler arası anlamlı ilişkiler ortaya koymaktadır. Düşüncenin arındırılmış kuralları üzerine bilgiler derlemektedir. Ayrıca bazı toplumsal problemler üzerine de düşünceler geliştirmekte ve yeni teoriler ortaya koymaktadır. En önemlisi düzenli olarak soru üretmektedir.

İlgili Yayın: Sosyoloji Nedir?

Felsefeye Neden Gerek Vardır?

Felsefeye bilgili olmak, ahlaklı olmak, yaratıcı olmak, rasyonel olmak, daha iyi bir yaşam sürmek için gerek vardır. Ayrıca daha eleştirel bakabilmek, hakları savunabilmek ve benzeri birçok toplumsal sorun ile baş edebilmek, çözüm üretebilmek için felsefeye gerek duyulmaktadır.

Toplumsal Sorunların Çözümünde Felsefenin İşlevi Neler Olabilir?

Felsefenin toplumsal sorunların çözümüne etkisi aşağıda maddeler halinde verilmiştir.

• Felsefe ortak kültürlerin aynı düşünsel süreçleri tartışırken farklı perspektiflerin sunulmasına olanak sağlamaktadır.
• Toplumlarda farklı grupların önyargılarının giderilmesini sağlamaktadır.
• Rasyonel düşünebilen toplumlarda demokrasi bilincinin kazanılmasına yardımcı olmaktadır.
• Toplum içerisinde empati yeteneğinin gelişmesini sağlamaktadır.
• Yaratıcı düşünmeyi alışkanlık edinen toplumlar, sorunlar karşısında daha çözüm odaklı olabilmektedirler. Felsefe de toplumlara yaratıcı düşünme yetisi sunmaktadır.
• Felsefenin eleştirel düşündürme yönü sayesinde toplumsal hak ettikleri toplumsal düzene sahip olabilmektedirler.

Felsefenin Ele Aldığı Konular Nelerdir?

Felsefenin üç temel ana konusu bulunmaktadır kalan tüm konular bu üç ana başlık altında toplanmışlardır:

1. Ontoloji (Varlık)
2. Epistemoloji (Bilgi)
3. Aksiyoloji (Değer)

Kaynakça

• Arslan, Ahmet (2021), İlkçağ Felsefe Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 12. Baskı, İstanbul.
• Cevizci, Ahmet (2013), Felsefeye Giriş, Nobel Yayınları, 3. Basım, Ankara.
• Politzer, Georges (1999), Felsefenin Temel İlkeleri, Sosyal Yayınları, 8. Basım, İstanbul.