fenomenoloji nedir? Sorusu, sosyoloji bölümüne yeni başlamış olan bireylerin, teori araştırması yaparken sıklıkla sorduğu bir soru. Ne yazıkki internet ortamında bu sorunun ”Öz” cevabını bulmak zordur. Bu eksikliğe istinaden fenomenoloji, sosyoloji çerçevesinde not şeklinde ele alınmıştır. İyi okumalar.
Başlıklar
1.Fenomenoloji Nedir?
- Fenomenoloji yaklaşımı , olguları deneyim yolu ile anlamlandırma biçimi ve bilinçle olgu arasındaki ilişkinin ne şekilde kurulduğunu incelemektedir.
- Fenomenolojik kuram, olguları anlamlandırma serüvenine ışık tutmaktadır.
- Fenomenoloji teorisi , kategoriler ve deneyimlere tabi olan rasyonel kabullerden ziyade salt zihin yolu ile olguların toplumsal yaşamdaki tezahürünü araştırmaktadır.
- Fenomenolojik yöntem , verili kabulleri bir kenara bırakarak, ilksel anlamda öze ulaşmayı hedeflemektedir.
- Fenomenolojik sosyoloji, yeni yöntem arayışının bir ürünüdür. Pozitivist paradigmanın indirgemeci anlayışına bir nevi tepki niteliğindedir.
2.Fenomenoloji Yöntemi Nedir?
Fenomenolojik yöntem yönelimseldir ve fenomenolojik dedüksiyona özgü bir paranteze alma durumu mevcuttur. Paranteze alma bir fenomenin özüne ulaşabilmek için fenomene içkin bazı verileri ayıklama amacı ile yapılmaktadır. Fenomenolojik çalışmalar için esas olan betimleyici olmasıdır.
3.Fenomenoloji Temsilcileri Kimlerdir?
Fenomenolojik yaklaşımın temsilcileri olarak öncü isim Edmund Husserl’ı verebiliriz. Sistematik olarak kurucu isim Alfred Schutz , Ronald Laing ve fenomenolojinin etkilendiği bir diğer isim olan Max Weber de fenomenolojinin temsilcileri arasındadır. Ayrıca sosyal inşacı yaklaşımı geliştiren Peter Berger ve Thomas Luckman gibi isimlerde de fenomenoloji tesirini görebilmekteyiz.
4.Fenomenolojik Araştırma Nedir?
Fenomenolojik araştırma, içinde yaşanılan dünyayı anlayabilme, kavrayabilme gayesi içinde ; olayları, deneyimleri, algıları, kavramlar, durumlar vb. şekillerde görünür olan olguları araştırmaktadır.
5.Fenomenoloji Ve Alfred Schutz
Schutz’a göre fenomenoloji içinde bulunduğumuz zamanın içindekileri daha iyi anlamaktadır. Toplum öznelerarasıdır. Bireylerin birbirleri ile girdikleri ilişkiler eylemi oluşturmaktadır. Öznelerarası etkileşim sonucu insanlar birbirini anlarlar. Kültür ve dilde tipleştirmeler yaratırlar ve bu şekilde anlam üretimi gerçekleşir. Bir toplumda kurumsallaşmış ilişkilerin ritüelleri tipleştirdiği görülür. Tipleştirilmiş anlamlar karşılaştırılınca insanlar birbirlerini anlarlar. Tipleştirmelerin olduğu alan sağduyu perspektifidir. Anlamın üretildiği topluma özgü kültür ve değer yargılarını sağduyu aracılığıyla sorgulamadan kabul etmek gerekmektedir. Farklı perspektiflerden de söz edebilmekteyiz. Bunlar bilimsel,estetik-sanatsal ve dinsel perspektiflerdir. Her perspektif kendi alanının gerektirdiği koşullar içerisinde anlam kazanmaktadır. Örneğin Schutz , dinsel perspektifi diğer perspektiflerden ayırmaktadır. Kutsal ile inanılan varlığın inanan ile bir arada olabilmesi için inanç perspektifine sıçrama yapmanın gerektiğini söylemektedir.
6.Kısaca Fenomenoloji Ne Demek?
Fenomenoloji , anlamak istenilen şeye yoğunlaşılarak anlamayı mümkün kılan bir alandır. Sosyolojik açıdan fenomenolojinin bu özelliği toplumun gerçekliğine ulaştıracak bir araç olarak görülebilmektedir.
Kaynakça:
Erbaş, H. (1992). Sosyolojide Fenomenoloji.
Husserl, E., & Tepe, H. (2003). Fenomenoloji üzerine beş ders. Bilim ve Sanat.
Schütz, A. (2018). Fenomenoloji ve toplumsal ilişkiler. Türkçe Söyleyenler: Adnan Akan, Seyda Kesikoğlu,). Ankara: Heretik.
