Gündelik bilgi, öznenin nesne ile günlük yaşamın pratikleri içerisinde kurduğu ilişkidir. Teoriden çok pratiğe hizmet etmektedir. Gündelik bilgi çoğunlukla deneme yanılma yoluyla veya uzun süreli gözlem sonucu ortaya çıkmaktadır. Başka bir deyişle de akıl yürütme yöntemi kullanılarak elde edilen bir bilgi türüdür. Bu nedenle de zaman zaman yanlışlanabilir, istisna örneklere denk gelinebilir. Örneğin bulutların toplandığı zaman yağmur yağdığını gözlemleyen birinin zihninde bu bir gündelik bilgi olarak yerleşir ancak her bulut toplanmasında yağmur yağmayabilir. Bu durum gündelik bilgiye zarar vermez. Gündelik bilgilere ulaşmanın yöntemi deney ve gözlem, akıl yürütme olduğundan da genel geçer bir özellik taşımazlar, nesneldirler.
Başlıklar
Gündelik Bilgi Örnekleri
Gündelik bilgi türüne örnek olarak aşağıdaki bilgiler sıralanabilir:
- Şeker tatlıdır.
- Nane limon kaynatmak mide ağrılarına iyi gelir.
- Eğer zemin ıslaksa ayak kayabilir.
- Muz yemek, ishale iyi gelir.
- Dilimizi burnumuza değdiremeyiz.
- Yağmurun ardından güneş açarsa gökkuşağı ortaya çıkar.
- Kar yağarsa soğuk kırılır.
- Buz morluklara ve şişliklere iyi gelir.
Gündelik Bilginin Özellikleri Nelerdir?
- Gündelik bilginin en temel özelliği yaşamı kolaylaştırmayı amaçlamasıdır.
- Pratik bir bilgi türüdür, teoriden çok pratiğe hizmet etmektedir.
- Felsefede gündelik bilgi, işlevsel olarak değerlendirilmektedir.
- Az ya da çok nesneldir.
- Kesinlik belirten sonuçlar içermez. Daha çok yüksek ihtimallerden bahsedilir. (Örneğin, bulutlar toplandı, büyük ihtimalle yağmur yağacak.)
- Akıl yürütme, deney ve gözlem gibi yöntemler ile elde edilir.
- Gündelik bilginin bir zorunluluğu yoktur, çoğunlukla nedenseldir. Sebep sonuç ilişkisi ışığında şekillenir.
- Gündelik bilgi, sistematik değildir. Bu nedenle de mantıksal tutarlılık aranmamalıdır.
- Diğer bilgi türlerine (dinsel bilgi, sanatsal bilgi, teknik bilgi, bilimsel bilgi, felsefi bilgi) kaynaklık edebilir.
İlgili İçerik: Bilgi Türleri
Teknik Bilgi ile Gündelik Bilgi Farkı
- Teknik bilgi ile gündelik bilgi farkı, teknik bilgide, bilginin doğrudan bir amacının olmasıdır.
- Teknik bilgi gündelik bilgi gibi deneyim ve gözleme değil, daha çok akla ve düşünceye dayanır.
- Teknik bilgi, bir amaca hizmet eden bir pratiğe dönüşmek amacıyla kullanılır. Gündelik bilgi ise günlük yaşamı kolaylaştırmak için kullanılır.
- Gündelik bilgi özellikle eski çağlarda teknik bilgiye hizmet etse de teknik bilgi günümüzde daha çok bilimsel teknik bilgidir.
- Teknik bilgi, gündelik bilgiye kıyasla daha nesneldir ve evrenseldir.
Gündelik Bilgi ile Teknik Bilginin Ortak Özellikleri
- Gündelik bilgi ile teknik bilginin ortak özelliği, gündelik bilginin teknik bilgiye de kaynaklık etmesidir. Bu da gündelik hayatı kolaylaştırırken zaman zaman belirli teknik aletlere veya bilimsel verilere ihtiyaç duyulmasıdır. Özellikle eski çağlarda, icat edilen balta gibi aletler hem teknik bir bilgidir hem de gündelik hayatı kolaylaştırılmak için kullanılan gündelik bir bilgidir. Bu nedenle de teknik bilgi, gündelik teknik bilgi ve bilimsel teknik bilgi olarak ikiye ayrılmaktadır.
- Hem gündelik bilgi hem de teknik bilgi, insan hayatını kolaylaştırmayı hedefler.
- Her iki bilgi türü de doğa hakimiyeti ile dolaylı yoldan da olsa ilgilenir.
İlginizi Çekebilir: Felsefede Dini Bilgi Nedir?
