Kültürel ögenin anlamı kültürün oluşmasında temel olan toplumdaki kurallar, toplumun hoş gördüğü ve görmediği şeyleri kültüre yansıtan ögelerin tümüdür. Maddi ögeler ve manevi ögeler olarak ikiye ayrılır. Maddi ve manevi ögeler arasında uyum olmak zorundadır. Aksi taktirde kültür yozlaşması, kültür gecikmesi gibi durumlarla karşılaşılabilir. Kültürün maddi öğeleri, bir toplumun belli bir dönemdeki uygulanımsal (teknolojik) ilerlemesini, üretim ve uygulayımdaki deneyim, beceri ve yeteneklerini yansıtır. Özetle maddi kültür, insanın doğaya, topluma, hatta kendi kendisine egemen olma ölçüsünün göstergesidir (Ozankaya, 1992) Manevi kültürel ögeler ise toplumdaki görüşleri, davranışları, adetleri vb. kültüre yansıtılması olarak tanımlanabilir.
Başlıklar
Kültürün Ögeleri Nelerdir?
• Dil
• Bayrak
• Gelenek ve Görenekler
• Normlar
• Yöresel Kıyafetler
• Yöresel Yemekler
• İnançlar
• Dünyaya Bakış Açısı
• Çalışma Alışkanlıkları
• Sanat
• Semboller
• Ritüeller
Türk Kültürüne Ait Kültürel Ögeler Nelerdir?
• Türkçe
• Türk Kahvesi
• Türk Bayrağı
• Türk Mutfağı
• Türk Lokumu
• Türk Tarihi
• Orta Oyunu
• Hacivat-Karagöz
• Halı ve Kilim
Manevi Kültürel Ögeler Nelerdir?
Manevi kültür ögeleri bir toplumun görüşünü, kurallarını kültüre yansıtan ögelerdir. Kültürü oluşturmada etkili önemli ögelerin başında değerler gelmektedir. Değerler bir kültürde neyin iyi neyin kötü olduğunu belirleyen yargılardır. Bundan dolayı kültürde önemli bir yere sahiptir. Değerler genellikle insanların nasıl davranması gerektiğini önerir, ancak insanların nasıl davrandığını tam olarak yansıtmaz. Değerler, ideal bir kültürü, toplumun benimsemek ve yaşamak istediği standartları tasvir eder. Ancak ideal kültür gerçek kültürden farklıdır., toplumun gerçekte nasıl olduğu, neyin meydana geldiğine ve var olduğuna bağlıdır. Değerler statik değildir; insanlar toplu toplumsal inançları değerlendirirken, tartışırken ve değiştirirken zaman ve gruplar arasında farklılık gösterirler. Değerler de kültürden kültüre değişir. Manevi kültür ögelerinden birisi de normlardır. Normlar bir kültürdeki kuralların belirleyicilerdir. Normlar toplum hayatını düzene koyarken dışına çıkılması durumunda ceza yaptırımlarıyla karşılaşılır. Toplumsal Normlar kültürden kültüre farklılık gösterir. Kültürel ögelere örnek olarak semboller de verilebilir. Bir kültürde iyi anlama gelen el hareketi başka bir kültürde hakaret anlamına gelebilir. Baş parmağı kaldırmak bazı kültürler de iyi ya da tamam anlamına gelirken bazı Afrika ve Arap ülkelerinde hakaret olarak algılanır. Diğer bir kültürel öge ise ritüellerdir. Bir kültürde birden çok ritüel bulunabilir. Ritüeller bir kültürün normlarını ve diğer unsurlarını bir nesilden diğerine hem yansıtır hem de iletir. Hindu geleneğinde yapılan meditasyonlar, Türk geleneğinde yapılan kurşun döktürme buna örnek gösterilebilir.
İlginizi Çekebilir: Baskın Kültür Nedir?
Bir Ülkenin Kültürünü Neler Oluşturur?
Bir ülkenin kültürünü oluşturan ögelerin başında dili gelir. Dili olmayan bir ülke düşünülemez. Bunun sonrasında bayrağı, inançları, tarihi, dünya görüşü, gelenekleri ve sanatı gelir. Bir toplumun dili kültürünün özelliklerini taşır ve buna göre şekillenir. Dilin aynı zamanda kültürü aktarmada ve yaymada önemli bir rolü vardır. Bayrak sadece bir kumaş olarak gözükse de bundan çok daha fazlasıdır. Bir bayrağın üzerindeki her bir sembol o ülke için bir şey ifade eder ve değerlidir. Bayrak özgürlüğün bir sembolüdür. Bir ülkenin tarihi de kültürün şekillenmesinde önemli yer tutar. Kökenlerin temsili olan tarih ülkenin vatandaşlarını bir arada tutmaya yardımcıdır. Kültür inançlar çerçevesinde şekillenir. İnançların övdüğü şeyler iyi olarak kültüre eklenirken yapılması istemeyen davranışlar tabu olarak kültüre işleyebilir. Sanat ise bir kültürün duygu ve düşüncelerini yansıtır. Sanatın şekilleri kültürden kültüre farklılık gösterir. Bazı kültürler heykele daha çok önem verirken bazıları müziğe daha çok önem verir. Dünya görüşü ise bir kültüre mensup kişilerin ortak düşüncelerinin bir sonucudur. Sosyal hayatı düzenlemede etkilidir.
Türk Kültürünü Tanımlayan Değerler Nelerdir?
Türk kültürünü tanımlayan değerlerin başında Türkçe gelmektedir. Dil kültürün özelliklerini taşır. Örneğin Türkçe ’de kadın ve erkek için kullanılan ayrı kelimler ya da artikeller yoktur. Bu durum Eski Türklerin kadına verdiği değeri ve eşitlikçi anlayışı yansıtmaktadır. Türk Bayrağı da Türk Kültürünü tanımlayan değerlerin başında gelmektedir. Kültürlerin dünyaca bilinen ögeleri vardır. Bizim kültürel ögelerimizin başında ise Türk mutfağı gelmektedir. Kebap, Türk Kahvesi, Türk Lokumu dünyaca bilinen ögelerimiz arasındadır. Eski Türklerin göçebe olmasından dolayı heykel ve mimari pek gelişmemiştir. Bunu yerine müzik ön plana çıkmıştır. Gırtlak Müziği, Türkü, Sanat Müziği, Halk Müziği buna örnek gösterilebilir. Edebiyatın da Türk sanat tarihinde önemli bir yeri vardır. Koşuk, Sav ve Destanlar da kültürü etkilemiş sanat ürünlerindendir. Türk kültürüne ait gelenek ve görenekler de önemlidir. Gidenin arkasından su dökülmesi, kötü bir şey söylendiğinde tahtaya vurulması gibi eskiden günümüze kadar gelmiş gelenekler kültürümüzün önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
İlginizi Çekebilir: Kültür Şoku Nedir?
KAYNAKÇA
• DAŞDEMİR, İ., & TEKİN, S. (2018). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Türk-Kültür Öğelerinin Kullanımı. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 18(1), 215-228.
• KAYA, K. & İNCE, B. (2018). Türk dizilerinde kültürel ögelerin yeri. Turkophone, 5(2), 5-15.
• Ozankaya, Ö. (1992). Ulusal toplumun ve ulusal kültürün kurucu ögeleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 3(10).
• https://pressbooks.howardcc.edu/soci101/chapter/3-2-the-elements-of-culture/ (Erişim Tarihi: 11.09.2021)
• https://courses.lumenlearning.com/sociology/chapter/elements-of-culture/ (Erişim Tarihi: 11.09.2021)
