17-19.yy aydınlanma düşüncesinin bir ürünüdür. Modernizm ilerlemeci ve gelişmeci bir bakış sunmaktadır. Sanat ve edebiyat alanında ektin bir düşünce akımıdır. Her türlü bilimsel ve toplumsal gelişme içerisinde akılcılık, hümanizm ve bireyi merkeze alan unsurlar barındıran bir ideolojidir.
Orta çağ skolastik düşüncesine tepki olarak ortaya çıkan akıl çağının bir ürünü olarak modern yaklaşımlar, sosyolojinin gelişimine de katkı sağlamıştır.
Başlıklar
Sosyoloji Biliminde Modernizm Nedir?
Sosyoloji biliminde modernizm;
Sosyoloji 19.yy’da Batı’da ortaya çıkmış bir bilimdir. Bu kapsamda aydınlanma düşüncesinin ürünü olan modernizmin bilimidir diyebiliriz. Sosyolojinin yöntemi de araçsal akıl mottolarından etkilenmiştir. Birçok düşünürde olduğu gibi özellikle Frankfurt Okulu teorisyenleri modernliğin eleştirisini en temelde aklı araçsallaştırdığı için eleştirmişlerdir.
Frankfurt okulu teorisyenleri çerçevesinden modernizm eleştirisine baktığımızda, modernitenin toplumlara bir şekilde nüfuz etmiş olan bir proje olduğunu eleştirmektedirler. Bazı sosyologlar aydınlanma ile birlikte modern toplumun ‘büyük anlatı’ iddiasını eleştirmişlerdir.
Modernizmin ilerlemeci ve evrenselci bilgi tahayyülü postmodern sosyolog Lyotard tarafından, evrensel bilgi idealinin bir iktidar aracı olduğu ve ideolojik bir söylem olduğu yönünde eleştirilmiştir. Şimdinin büyüsüne kapılmış bir toplumun , şimdinin kahramanlaştırılması ve bunun evrensel bir iddia ile sunulması bazı düşünürlerin eleştiri odağı olmuştur diyebiliriz.
Ayrıca sosyoloji, aydınlanma dönemi filozoflarından bir bilim olarak ortaya çıkma yolunda beslenmiştir. Rousseau , Descartes , Bacon ve Kant bu dönemin önemli düşünürleri arasındadır. Pozitivist bilimin felsefi kökenlerine baktığımızda aydınlanma filozoflarının etkisini görebilmekteyiz.
Modernizm Özellikleri
- Giddens modernliğin ortaya çıkışının yeni modern kapitalizmin oluşumunda katkı sağladığını söylemektedir.
- Modernizm araçsal aklı amaçlaştırmış bir ideolojidir.
- Orta çağ skolastik düşünce yapısına başkaldırı olarak ortaya çıkmıştır.
- Bilimsel deneylerin rasyonel kanıtlara dayanması gerektiğini savunur.
- Hümanizm iddiası taşımaktadır.
- İnsanlığın gelişebilmesi için her daim ilerlemeci ve gelişmeci bir perspektif izlemesi gerektiğini düşünür.
- Bakış açısında nesnelliğin hükmü vardır.
- Evrenselliği savunmaktadır.
- Herkes için genel geçer etik ve ahlak yasası oluşturmayı hedefler.
- Bireyselleşme, şehirleşme, aklın araçsallığı, demokrasi, uzmanlık, laikleşme gibi kavramlar ön plandadır.
- Modernizm ile birlikte teknolojik gelişmeler önem kazanmıştır.
- Düşünce ve sanat alanına sirayet eden bir akım olarak da karşımıza çıkmaktadır.
Max Weber’in Modernizm Hakkındaki Görüşleri Nedir?
Max Weber’in Modernizm Hakkındaki Görüşlerine Kısaca Bakacak Olursak;
Modernleşme ile birlikte yaygınlaşan akılcılık hayatın her alanına tesir etmeye başlamıştır. Max Weber teknolojide görülen gelişmeler kapsamında bürokratik örgütlenmeden bahseder. Bürokrasi modern toplum yapısının en önemli özelliklerindendir. Ona göre modern toplumdaki etken güç rasyonelleşmedir. Ona göre dinsel gelişmelerin yerini dünyevi gelişmelere bıraktığı dönem modernizmle birlikte görülmektedir. Weber modern toplumu demir kafese benzetir. Frankfurt okulu düşünürlerinin de kendisinden yararlandığı bilinen sosyolog, bireyin yaratıcılığının özgünlüğünün bürokrasi sebebi ile yok edildiğini söyler. Ona göre modernite dünyanın büyüsünü her şeyi rasyonelleştirme pahasına bozmuştur. Kapitalist toplum ona göre bireyler üzerinde egemenlik kurmakta ve toplumun inançsızlaşmasını sağlamaktadır.
Kaynakça:
Gümüş, S. (2015). Modernizm ve postmodernizm. Can Yayınları.
Sallan, S., & Boybeyi, S. (1994). Postmodernizm-modernizm ikilemi.
