Nitel, bir şeyin özelliklerini belirtirken kullanılan sıfatlara verilen isimdir. Daha çok soyut kavramları açıklarken kullanılır. TDK, nitelik tanımı şu şekildedir: “Bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özellik, vasıf, keyfiyet”. Nitel sözcükler soyut anlam ifade ettikleri için genelde olgusaldır. Olguların özelliklerinin betimlenmesinde de kullanılırlar. Nitel sözcükler aynı zamanda insana özgü özellikleri ve yapıları anlatmaya da yararlar. Bundan dolayı nitel araştırmalarda daha çok insan odak noktası olarak ele alınır. Nitel araştırmaların temel amacı insan davranışlarını ve sosyal olayları anlamaktır. Düşünceler ve yorumlar burada ön plandadır.
Başlıklar
Nitel Anlam Ne Demektir?
Nitel anlam, kavramların sayılamayan, ölçülemeyen değerlerini anlatır. Duygusal olarak farklı varlıkların anlam kazanması olarak da açıklamak mümkündür. Varlıkların nasıl olduğunu ve niteliğini gösteren, ölçülemeyen bir değerin özelliğini ifade eden sözcüklerdir. Nitel anlamlı kelimelerin ispatlanmaya ihtiyaçları yoktur ve böyle bir amaç güdülmez. Nitel anlamda genel geçerlilik aranmaz bundan dolayı kişiye göre değişebilir yani özneldir. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse; ‘Parfümünün çok güzel koktuğunu söyledi.’ Cümlesinde ‘güzel’ kelimesi nitel anlamlıdır. Bir başkasının aynı parfümü beğenmeme olasılığı vardır.
Nitel Anlam Örnekleri
- Elde etmek istediği bilgiler için yeni araştırmalar yapacağını söyledi.
- Toplumun haline baktıkça derin düşüncelere dalıyordu.
- İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetmişti.
- Kalıplara sığmayan, ilginç bir insandı.
- Yüzündeki üzgün ifadeyle kaldırımda yürüyordu.
- Sokakta gördüğü beyaz kediyi eve götürmek istedi.
- Eski masanın üzerinde ders çalışıyordu.
- Tanıdığı en cömert insanlardan biri olduğunu söyledi.
- Ekipteki en zor göreve sahip olduğunu düşünüyordu.
- Yuvarlak bir levha istediğini belirtti.
Nitel Somut Mu Soyut Mu?
Nitel, genellikle soyut anlamlı olarak dilimizde kullanılmaktadır. Soyut anlam kısaca beş duyu organımızla algılayamadığımız şeyleri tanımlarken kullandığımız sözcüklerdir.
Nitel Sayılabilir mi?
Nitel sayılamaz. Nitel anlamlı sözcükler özellikleri nitelemek için kullanılırlar. Nitel anlamlı sözcükler soyut anlamlı oldukları için sayılabilen kategorisinde değillerdir. Bir miktar ya da ebat belirtmezler.
Nitel Araştırma Ne Demek?
Nitel araştırma olayların, durumların ve algıların kendi ortamlarında gerçeklikten kopmadan görüşme, gözlem ve doküman incelme yöntemleriyle incelenmesi olarak tanımlamak mümkündür.
Nitel çalışmalarda neden sonuç ilişkisi kurmak pek mümkün değildir. Sayısal verilerden diyaloglar, görsel materyaller gibi nitel veriler ön plandadır. Veriler bağlam çerçevesinde ele alınır. Ortadaki sorunları, mevcut değerler sisteminden uzaklaştırarak analiz etmez, durumlarda hakim olan ilişkileri natürel ortamında yorumlamaya veya bu ilişkilerin anlamlarını ortaya çıkarmaya çalışılır. Niteliksel araştırma, sosyal olanın bilgisinin, insanların kendi ifade ve anlatılarından derlendiği bir araştırma özelliği gösterir. İncelenen birey veya grup davranışlarının ya da sosyal süreçlerin insanlarca algılanana ve yeniden kurgulanan bir resmini sunar. Bu nedenle niteliksel araştırman temel özelliği, bu resmin olabildiğince ayrıntılı ve derinlemesine ortaya çıkarılmasını mümkün kılan veri oluşturma teknikleri ve verinin çözümlenme biçiminde görülebilir (Kümbetoğlu,2017:38)
Niteliksel araştırma, insanların ve kültürlerin ayrıntılı, derinlemesine bir tanımını yapmak, insanların gerçekliğe yükledikleri anlamı, olayları, süreçleri, kavrayış ve anlayışlarını ortaya koymak için yapılan bir eylemdir (Kümbetoğlu,2017:47).
Nitel Yöntem Ne Demek?
Nitel araştırma yöntemi, insanların sosyal dünyayı nasıl anladığını, deneyimlediğini, yorumladığını ve ürettiğini anlamayı amaçlayan nitel araştırmalarda izlenen tutum ve stratejileri kapsayan bir kavramdır (Sandelowski, 2004:893). Nitel araştırmalarda insanların deneyimleri, algıları ve duyguları, öznel yargılarının ele alınmasının yanı sıra sosyal olaylar da araştırılır. Ölçekler çoğu zaman araştırmacı tarafından özgün bir şekilde oluşturulmuştur. Bu araştırma türünde öznellik öz plandadır. Nitel araştırmalarda en sık kullanılan yöntemlerin başında görüşme, doküman inceleme ve gözlem gelmektedir.
Nitel araştırmalarda algılara ilişiklin, süreçlere ilişkin ve çevresel bilgiler toplamak amaçlanır. Bu verileri toplamak için görüşme, gözlem ve yazılı materyallerin incelenmesi yöntemleri sıkça başvurulur. İçlerinde en sık kullanılan ise görüşme yöntemidir. Görüşme; insanların bakış açılarını, deneyimlerini, duygularını, değerlerini ve ortaya koyması istendiğinde kullanılan bir yöntem türüdür.
KAYNAKÇA
- Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
- Kümbetoğlu, B. (2017). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Bağlam Yayıncılık.
- Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar I‐II. Cilt (5. Basım). İstanbul: Yayın Odası.
- Sandelowski, M. (2004). Using Qualitative Research. Qualitative Health Research, 14(10), 1366-1386.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
İlgili Yayın: Nitel Araştırma
