Proletarya, Karl Marx ve Engels’ın alt sınıfı tanımlamak için ürettikleri bir kavramdır. Burjuvazinin tam karşısında konumlanır ve emekçi sınıfı anlatır. Lümpen proletarya ise sınıf bilinci olmayan yığınları işaret eder. Lümpen proleter kitle, işsiz, güçsüz ve toplumda genelde olumsuz olarak konumlanan kesimlere işaret eder. Proletarya ile farkı proleter sınıfının sınıf bilinci olan ve emeklerinin değeri için mücadele edebilecek kapasitesi olan sınıf olması, lümpen proletaryaların olmaması ve proletaryaların aksine tehlikeli bir sınıf olmalarıdır.
Başlıklar
Proleter Sistem Nedir?
Kapitalizm burjuvanın proleteri sömürüsüne dayalı bir sistemken, proleter sistem emekçilerin birleşip kapitalizmi alaşağı ettiği bir sistemdir. Proleterlerin örgütlenip emeklerinin karşılığını almak için ekonomik, siyasi ve sosyokültürel anlamda verdikleri mücadele tarihinin en sonunda proleter lehinde sonuçlanması bu sistemin oluşmasına yardımcı olur.
Proleter Kültür Nedir?
Proleter kültür, işçi sınıfının kendilerine has oluşan sınıf yapısına ait kültürdür. Örneğin bu sınıfın temel ihtiyaçlarını karşılamayı önceledikleri göz önüne alındığında burjuvazi gibi kültürel faaliyetlere zamanları kalmamaktadır. Böylelikle ekonomik zorunlulukları karşılamak için sürekli emek harcayan ve karşılığını alamayan bir sınıf olmaları kültürel faaliyetlerinin yüksek zümreden ayrılmasına yol açar.
Prekarya Nedir?
Prekarya, yüksek zümre ve alt sınıfın ortasında bir yerlerde konumlanan ama tam olarak konumu belirli olmayan bir sınıfı işaret eder. Bu sınıf yarı zamanlı, güvencesiz, işe bir girip bir çıkan, kontratsız, proje bazlı sözleşmeli vb. çalışan sınıftır. Sınıfın işsizler ordusu oluşturabilecek bir tehlikeyi içermesi bakımından yeni tehlikeli sınıf olarak görülmektedir. Bu sınıf ekonomik etkinliklerde bir istikrar göstermemekte aksine çalışma durumları hep belirsiz kalan bir sınıf olmaktadır.
Lümpen Proletarya Nedir?
Lümpen proletarya, sınıf bilinci olmayan kitlelerdir. İşçi sınıfının işsiz kesimi ve aşırı yoksul biraz da serseri kesimini anlatmaktadır. İşsiz bırakılarak veya kalarak sınıf dışı kalan ve bu nedenle bir sınıf bilinci geliştiremeyen yığınlar olarak da anlaşılabilir. Marx bu grupların marjinal açıdan bir fazlalık olduğunu ifade etmekte ve burjuvazi için işe yaramaz kesimler olarak görülmektedir.
Proletarya İle Lümpen Proletarya Farkı Nedir?
Proletarya ile lümpen proletarya farkı, lümpenlerin gerici oyunlara alet edilebilecek ve sınıf bilinci olmayan kesim olmasıdır. Proleterlerin bir sınıf bilinci vardır ve burjuvazi tarafından sömürüldüklerini bir noktada fark edip örgütlenebilirler. Proleterler üretici güçler için faydalıdır ve lümpen proletarya üreticiler için gereksiz, işe yaramaz kesimdir. Lümpen proletarya sistem dışı bırakılan ve bu bakımdan burjuvaziye bağlı olan iktidarın da dışladığı sefil bir kesim olarak bilinmektedir. Fakat bu söylem ile iki sınıflı toplumsallığı yeniden inşa ederek proletaryanın ne ifade ettiğini konumlandırmaya ve eksik olan temsil sorunu aşılmaya çalışılmıştır. Lümpen proletarya suçlular, fahişeler, hırsızlar, seks işçileri vb. kesimler için kullanılan bir tanımlama olarak kullanılır.
KAYNAKÇA:
- Erkilet, A. (2011). SINIF-ALTI: KURAMSAL TARTIŞMALAR VE İSTANBUL TARİHİ YARIMADA’YA UYGULANMA İMKÂNLARI-UNDERCLASS: THEORETICAL DISCUSSIONS AND POSSIBILITIES OF APPLICATION TO İSTANBUL HISTORICAL PENINSULA. Öneri Dergisi, 9(36), 137-146.
- Oğuz, Ş. (2012). Sınıf Mücadelesinde Özne Sorunu: Proletarya mı? Prekarya mı?. Güvencesizleştirme: Süreç, Yanılgı, Olanak, 229-251.
- ÖZMAKAS, U. (2012). Çokluk:” Yeni” proletarya mı?. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 29(2).
- Vatansever, A. (2016). Proletarya ile Orta Sınıf Arasında: Siyasi Aktör Olarak Prekarya. Türkiye’de Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik (Lütfi Sunar ed.), sf, 163-194.
