Risk toplumu, Soğuk Savaş döneminden sonra değişen toplumsal dinamiklerin ‘güvenlik’ ve ‘risk’ algısını anlamlandırmak adına geliştirilmiş olan bir yaklaşımdır. Modernlik ve modernliğin sonuçlarına yönelik bir inceleme alanı sunmaktadır. Sanayi devrimi sonrası ortaya çıkan çevresel ve ekonomik sorunların ‘güvenlik’ temelinde ele alınmasını ifade etmektedir.
Başlıklar
Madde Madde Ulrich Beck ve Risk Toplumu
- Özellikle insanların bilgi ve teknolojiyi kötüye kullanmaları bütün dünyayı tehlike altında bırakmış ve ortaya çözümlenmesi gereken sorunlar çıkmıştır.
- Bilgi toplumu küresel riskler ile doludur ve dünya tehdit altındadır.
- Sınıfsal ilişkiler de bu yapının belirleyicileri olmakla birlikte ekonomik hayatta yüksek kazançlar yüksek riskler getirmektedir.
- Ulrich Beck yüksek gelir sahiplerinin riskten kaçınmak için hizmet satın almada avantajlı olduklarını söylemektedir. Ancak düşük gelirli bireyler için aynı durum söz konusu değildir.
- Riskler de bir hiyerarşinin ürünüdür. Toplumun tabanı ve tavanı aynı derecede etki altına girmemektedir.
- Düşünüre göre sınıfsal açımlamalar da tam anlamıyla olguyu değerlendirmeye yetmemekte sınıf içinde sınıf olduğu düşüncesinden hareketle farklılıklar olabileceği düşünülmektedir.
- Sosyoloğa göre riskler boomerang etkisi yaratır tehlikenin üreticisine geri döner.
- Esasında risk toplumu öngörülemez ve çözümlenemez bir karmaşanın içine düşmeyi ifade etmektedir.
- Global anlamda Beck, nanoteknoloji, nükleer silahlar, teknoloji, enerji santralleri gibi örneklendirmelerle kavramsallaştırmasını desteklemektedir.
- Ayrıca ulus devletlerin riskin globalleşmesine yönelik direnç halini ele alırken bu devleti risk toplulukları olarak ifade etmektedir.
- Ayrıcalıklı olanlar ve olmayanlar bu belirsizlik içerisindeki kaosta çok net bir şekilde görünmektedir.
- Sanayi dönemindeki modern zamanlar teknik gelişimi ve ekonomik hegemonyanın bir diğer ifadesidir. Böylelikle teknik insanların memnuniyetini karşılamaktan ziyade büyümenin ve yeni ekonomik piyasa arayışına hizmet etmektedir.
- Kar üzerine kurulu bu sistem toplumsal etkiyi arka planda tutmuştur.
- Yazar bu noktada devlete yönelik bir eleştiri sunarak tekniğin risk faktörü olabilecek yapıları meşrulaştırıcı olabileceğini eleştirmektedir. Tekniğin özgürleştirilmesi ve bu tekelden kurtulması gerektiğini söyler.
- Ayrıca küresel çağın bir özelliği olan ‘hareketlilik’ risklere davetiye çıkarmak namına önemli bir etkendir. Risk toplumu insan yapımı birçok faktörün bileşeninden oluşmaktadır.
Üretilmiş riskler nelerdir?
Nanoteknoloji, nükleer silahlar, teknoloji, enerji santralleri gibi örneklendirmeler üretilmiş risklerlerdir.
Refleksif Modernleşme nedir?
Refleksif modernleşme risk toplumunun tüm ‘endişe’ verici faktörlerine yönelik içe dönüşü ifade eder.
Kendi üzerine düşünen modernlik ile birlikte toplum kendi kendisi ile karşılaşacak ve yarattığı sorunları çözebilecek bir bakışa sahip olabilecektir. En nihayetinde bu yöntem ile ‘bilinçliliğe’ erişebilecektir.
Toplumlar kendi sefaletleri ile yüzleşecek akıl ve mantık çerçevesinde risk toplumunun dezavantajlarını tersine çevrilebilir biçimde karar alıcı ve uygulayıcı olabilecektir.
Kaynakça:
Beck, U. (2014). Risk toplumu: Başka bir modernliğe doğru. İthaki.
Esgin, A. (2013). İmal Edilmiş Belirsizlikler Çağının Sosyolojik Yönelimi: Ulrich Beck ve Anthony Giddens Kaynaklı” Risk Toplumu” Tartışmaları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(3).
