Sosyoloji Bölümü Mezunları Rehberlik Öğretmeni Olabilir Mi? 15 Soru 15 Cevap

Ülkemiz sınırları içerisinde kimlerin hangi alanda öğretmenlik yapabileceği “MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞINA BAĞLI EĞİTİM KURUMLARINA ÖĞRETMEN OLARAK ATANACAKLARIN ATAMALARINA ESAS OLAN ALANLAR İLE MEZUN OLDUKLARI YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAMLARI VE AYLIK KARŞILIĞI OKUTACAKLARI DERSLERE İLİŞKİN ESASLAR” [1] ile belirlenmiştir. Bu yasa değişen şartlara göre değişmekte bazı eklemeler ve çıkarmalar yapılmaktadır. Çünkü toplumlar gibi eğitim politikaları da değişen bir yapıya sahiptir. Ancak biz şuan olan yasal çerçeveyi temel alarak açıklayacağız.

Bu yasal çerçevenin 18. Sayfası 66. Satırda Rehber Öğretmen kısmında

1. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Anabilim Dalı
2. Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümü/Anabilim Dalı
3. Psikoloji Bölümü (*) olarak belirtilmiştir. Dolayısıyla bu çizelge içerisinde resmi olarak olamaz. Ancak daha önce MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü 20.05.2013 tarih ve 1029677 sayılı yazısı ile Rehber öğretmen görevlendirme zorunluluğu bulunan, özel okullar ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde görevlendirilecek yeterli sayıda rehber öğretmen temininde güçlüklerle karşılaşıldığından “Rehberlik Kursu” düzenlenmesi için bir yazı gönderilmiş ve bu yazı çerçevesinde kurumlarda Felsefe Grubu Öğretmeni (Felsefe Bölümü (En az 16 kredi Sosyoloji, 16 kredi Psikoloji aldığını belgelendirenler) Sosyoloji Bölümü (En az 16 kredi Felsefe, 16 kredi Psikoloji, 8 kredi Mantık aldığını belgelendirenler)) olan ancak Rehber Öğretmen olarak çalışmak isteyen ve/veya çalışanlara verilen “Hizmetiçi Eğitim”le bu hak tanınmıştır. Soruya cevap olarak yapılacak küçük bir değişiklikle sosyoloji mezunları Rehber Öğretmen olabilir. Kısacası;

• Sosyoloji mezunları şu anda rehberlik öğretmeni olarak atanamaz.
• Özel kurumlarda rehber öğretmen olarak çalışma imkanı vardır.
• Yapılabilecek küçük bir değişiklik ile bunun önü açılabilir.

Soru 2: Formasyon Nedir?

Formasyon, Edebiyat Fakülteleri, Fen Fakülteleri, Fen Edebiyat Fakülteleri, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi gibi okullardan mezun olan öğrencilere öğretmenlik yapabilmeleri için gerekli olan gelişimsel ve psikolojik becerileri kazandırmak için uygulanan eğitim programlarıdır. Aşağıda YÖK’ün Formasyon Programı için planladığı zorunu ve seçmeli dersleri ekledim.

https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/IdariBirimler/egitim_ogretim_daire_bsk/pedagojik-formasyon-usul-ve-esaslar.aspx (Erişim Tarihi: 17. 06.2021)

Formasyon eğitimi aldıktan sonra öğretmen olarak atanmaya hak kazanırsınız.

Soru 3: Sosyoloji mezunları nasıl rehber öğretmen olur mu ?

Öncelikle şuan uygulanan ve yukarıda anlattığım gibi kamu okullarında rehber öğretmen olarak atanamazsınız. Ancak MEB Özel Öğretim Birimi daha önce yaptıkları bir yazı yayınlar ve hizmetiçi eğitimle rehber öğretmen sertifikası verirse o zaman kamu kurumlarında da rehber öğretmen olarak çalışabilirseniz.

Soru 4: Felsefe bölümü mezunları nasıl rehber öğretmen olur?

Tıpkı sosyoloji mezunlarında olduğu gibi şuan kamu okullarına rehber öğretmen olarak atanamamakla beraber MEB Özel Öğretim Birimi bu alanda bir çalışma yaparsa hizmetiçi eğitim çalışmasından sonra rehber öğretmen olarak çalışabilirsiniz. Ama genel kabul görevlendirme Felsefe Grubu Öğretmeni ya da Müdür Yardımcısı olarak yapılır ancak Rehber Öğretmen olarak çalıştırılır.

İlginizi Çekebilir: Sosyologlar Aile Danışmanı Olabilir Mi?

Soru 5: Sosyoloji Bölümü Mezunu Formasyon Alırsa Ne Olur?

Sosyoloji bölümü öğrencileri ister Açıköğretim Fakültesi ister örgün öğretim şeklinde okuması fark etmeden mezun olduklarında “Sosyolog” unvanı alırlar. Lisans eğitimlerinden sonra Pedagojik Formasyon alırlarsa “MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞINA BAĞLI EĞİTİM KURUMLARINA ÖĞRETMEN OLARAK ATANACAKLARIN ATAMALARINA ESAS OLAN ALANLAR İLE MEZUN OLDUKLARI YÜKSEKÖĞRETİM PROGRAMLARI VE AYLIK KARŞILIĞI OKUTACAKLARI DERSLERE İLİŞKİN ÇİZELGE” ne göre Atamaya Esas Olan Bölümler “Felsefe” ya da “Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri” alanında alabilirler.

Soru 6: Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri alanı nedir?

Çalıştığı eğitim kurumunda; öğrencilere eğitim ve öğretim teknikleri ile ilgili eğitim veren kişilerin yaptığı iştir. Bu alan daha çok öğretmen okullarında çalışması için oluşturulmuş bir alandır. Ancak 22.06.2014 yılında milliyet gazetesinde yayınlanan haber ile MEB 21.06.2014 tarihinde yayınladığı bir genelge ile öğretmen liselerini yaklaşık 299 Anadolu Öğretmen Liselerini kapatarak ihtiyaca göre Anadolu, fen, sosyal bilimler, meslek ya da imam hatip liselerinden biri olacağı duyurulmuştur.

Soru 7: Sosyoloji Formasyon Dersleri Zor Mu?

Öncelikle arkadaşlar sosyoloji formasyon dersleri diye spesifik bir alan gibi düşünmeyin. Çünkü formasyon sürecinde alacağınız dersler öğretmenlik alanı ile ilgili olacak. Belki materyal hazırlama ve staj zamanında farklılık olabilir onun dışında çoğu dersler söylediğim gibi ortak derslerdir. Örneğin Eğitim Bilimine Giriş ya da Sınıf Yönetimi gibi

 Zorluk göreceli bir kavramdır. Eğer yapınız bu dersleri almak için uygun değilse zor olabilir. Ancak ilgi alanınızsa çok zevk alacağınız dersler olacaktır. Kimileri stajda zorluk çekerken kimileri teorik derslerde çok zorlanmış olabilir ya da hem teorik hem stajı çok keyifle yapan kişiler vardır. (Ben formasyon almadan önce bir kurumda bir yıl sigortalı öğretmenlik yaptığım için staj yapmadım o çalışma süremi staj yerine saymışlardı. Bu yüzden staj süreci hakkında fikirlerim çevremde duyduklarım üzerinedir. Ancak beni ölçme dersleri biraz zorlamıştır. Eğitim derslerine eleştirdiğim çok şey olmasına rağmen kendi içinde her ders çok bilgi içeren ve keyifli derslerdi.)

İlginizi Çekebilir: Aile Danışmanlığı Nedir?

Soru 8: Daha önce staj yaptınız mı?

Bir önceki soruda dediğim gibi formasyon almadan önce bir kurumda öğretmen olarak bir yıl sigortalı çalıştığım için şahsen staj yapmadım. Çünkü o süreyi staj yerine yasal olarak kabul etmişlerdi. Ancak geçmişte olduğu gibi formasyon eğitiminde staj önemli bir husustur. Ve bazı durumlar dışında herkese verilmesi gerekir.

Soru 9: Öğretmenliğe formasyon ile mi başladınız?

Hayır. Benim öğretmenliğe başladığım yıl yasalar farklıydı. Kamu okulları dışında özel okullarda bölüm mezunları öğretmen olarak çalışabiliyordu. SGK kodlamasında bazen öğretmen, bazen uzman eğitici gibi kod farklılıkları olmasına rağmen yasal olarak çalışabiliyorduk. Nitekim ben formasyon almadan başlayan daha sonra formasyon alan kişilerdenim ve benim gibi onlarca kişi olmuştur.

Soru 10: Lisans eğitimi sırasında formasyon alınabilir mi?

Evet. 2023 yılı itibariyle Lisans okurken pedagojik formasyon derslerini seçmeli ders olarak alabilirsiniz. 3. Dönem yani 2. sınıf itibariyle seçmeli ders olarak almaya başlayabilirsiniz. Mezuniyete kadar tüm dersleri alıp uygulama (staj) eğitimini de tamamlarsanız diplomanız aynı zamanda formasyon belgeniz olacaktır. Bilgileriniz diplomanızın arkasına işlenecek.

Soru 11: Açıköğretim Fakültesi Sosyoloji bölümü mezunu öğretmen olabilir mi?

Evet. Açıköğretim Fakültesi öğrencilerinin öyle bir hakları vardır. Formasyon eğitimi alırlarsa öğretmen olabilirler. Örgün Eğitim Açıköğretim arasında bir fark var mı? hayır. Çünkü sosyoloji bölümü mezunu herkes sosyolog olur. Bunun eğitim şekli örgün ya da açıköğretim şeklinde olması fark etmez.

Soru 12: Sosyoloji yeni mezunlar nasıl formasyon alır?

Formasyon verilme şekli değişmesine rağmen mezun olup formasyon almayan kişiler için hala formasyon alma hakları devam etmektedir. Üniversitelerin formasyon duyurularını takip ederek uygun şartları sağlıyorlarsa başvuru yapıp yine aynı şekilde formasyon alabilirler.

Soru 13: Hangi sertifika ile Rehber Öğretmen olunabilir?

Günümüzde alacağınız formasyon eğitimi sizleri Felsefe Öğretmenliği unvanı kazandırır. Ancak geçmişte MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü 20.05.2013 tarih ve 1029677 sayılı yazısı ile Rehber öğretmen görevlendirme zorunluluğu bulunan, özel okullar ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde görevlendirilecek yeterli sayıda rehber öğretmen temininde güçlüklerle karşılaşıldığından “Rehberlik Kursu” [1]düzenlenmesi için bir yazı gönderilmiş ve bu yazı çerçevesinde kurumlarda Felsefe Grubu Öğretmeni (Felsefe Bölümü (En az 16 kredi Sosyoloji, 16 kredi Psikoloji aldığını belgelendirenler) Sosyoloji Bölümü (En az 16 kredi Felsefe, 16 kredi Psikoloji, 8 kredi Mantık aldığını belgelendirenler)) olan ancak Rehber Öğretmen olarak çalışmak isteyen ve/veya çalışanlara verilen “Hizmetiçi Eğitim”le bu hak tanınmıştır. Soruya cevap olarak yapılacak küçük bir değişiklikle sosyoloji mezunları Rehber Öğretmen olabilir. Ancak bu tarz bir yazının gönderilmesi gerekmektedir.

Soru 14: İlk başta zorlandığınız noktalar neydi?

İlk başta beni müfredat çerçevesinde ders anlatmak biraz zorladı. Ancak daha sonra elbette alışıyorsunuz ve zamanla bir sistem kuruyorsunuz.

Ama genel olarak rehber öğretmenler özel sektörde çalışma şartları çok yoğun ancak karşılığında aldıkları ücret şartlara göre çok daha düşük kalmaktadır.

Bunun yanında rehber öğretmenlerin çoğu kurumlarda sekreter gibi düşünülmesi ve yaptıkları işlere yeteri kadar saygı gösterilmemesi birçok öğretmen arkadaşımı olumsuz etkilemektedir.

Yine bunlar kadar önemli kurumda tek öğretmenin belki 250-300 kadar öğrenci ile çalışması kaliteli eğitim açısından sorun oluşturmaktadır. Nitekim bu durumlar öğretmen arkadaşlarımızı olumsuz etkilemekte ancak onlar özveriyle çalışmalarını sürdürmeye devam etmektedir.

Soru 15: Sosyoloji mezunları rehabilitasyon merkezlerinde çalışabilir mi?

“MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL EĞİTİM VE REHABİLİTASYON MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ” nin “Üçüncü Bölüm” ün de

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde görevlendirilecek personel

MADDE 6 – (1) Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde;

1. a) Müdür,
2. b) Kontenjanı yüzden fazla olan merkezlerde müdür yardımcısı,
3. c) Bünyesinde birden fazla özel öğretim kurumu bulunduran merkezlerde gerektiğinde genel müdür ve genel müdür yardımcısı,

ç) Bakanlıkça belirlenen destek eğitim programlarını uygulayacak zorunlu özel eğitim ve rehabilitasyon personeli,

1.d) Psikolog veya rehber öğretmen,

görevlendirilir.

(2) Ayrıca, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde ihtiyaç duyulan diğer personel de görevlendirilir.

“Kurucu veya kurucu temsilcisinin görev, yetki ve sorumlulukları, Genel müdürün görev, yetki ve sorumlulukları, Genel müdür yardımcısının görev, yetki ve sorumlulukları, Merkez müdürünün görev, yetki ve sorumlulukları, Müdür yardımcılarının görev, yetki ve sorumlulukları, Çocuk gelişimi ve eğitimi öğretmeninin görevleri, Psikologun görevleri, Okul öncesi öğretmeninin görevleri, Dil ve konuşma bozuklukları uzmanı/dil ve konuşma terapisti/dil ve konuşma pataloğu/odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanının konuşma bozukluğuyla ilgili görevleri, Odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanı/eğitim odyoloğunun işitme engeliyle ilgili görevleri, Fizyoterapistin görevleri, Diğer personel”

olarak tanımlanmaktadır. 16. Madde’nin “n” bendinde Rehber Öğretmenlerle ilgili olarak,

“Merkezde psikoloğun görevlendirilememesi hâlinde rehber öğretmen psikologun yürüttüğü görevleri yapar. Rehber öğretmene gerektiğinde haftada on saati geçmemek üzere Kurulca belirlenen esaslar doğrultusunda destek eğitimi görevi de verilebilir.”

olarak tanımlanmaktadır. Bu yönetmeliğe göre “rehber öğretmen sertifikası” olmayan sosyologların çalışması için uygun yasal çerçeve görünmemektedir. Ancak yine de sınırlı olarak sosyolog çalıştırıldığı görülmektedir. Ancak maalesef bir çok iş imkanında olduğu gibi aynı fakültelerden mezun olunmasına rağmen sosyologlara haksızlık yapılmaktadır. Nitekim sosyologlar toplum içerisinde önemli olan özel eğitim ve rehabilite alanlarında çalışma yeteneğine ve becerisine sahiptir. Yapılacak basit yasal düzenlemelerle sosyologlar ülkemizde daha fazla istihdam edilebilir. Bu istihdam ile birlikte toplum içerisinde var olan istenmeyen durumlarda azalmaların olduğu görülecektir.

İlginizi Çekebilir: Sosyologlar Felsefe Grubu Öğretmeni Olabilir Mi?